مسئله شرّ

خدا و شرّ

خدا و شرّ -۷

مسئله شرّ، ایران معاصر و فلسفه اسلامی: الهیات شکاکانه استراتژی تاکید بر «محدودیت علم آدمی» در پاسخ به براهین علیه وجود خدا در مسئله شرّ است. در بحث شرّ همت فلاسفه مسلمان مصروف اثبات سه قضیه شده است: شرور اموری عدمی و نسبی محسوب می‌شوند. خیرات و شرور در جهان مادی تفکیک ناپذیرند و خیرات بر شرور فزونی دارند. شرّ محض وجود ندارد. در هر شرّی جنبه خیریت یافت می شود. روشنفکران ایرانی اعم از دینی، معنویت گرای دین‌ناباور، و عرفی خداستیز در مباحث شرّ مصرف کننده صرف بوده اند.

اخبار

خدا و شرّ –۷

مسئله شرّ در ایران معاصر و فلسفه اسلامی. سخنرانی زنده: یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۹، ساعت ۲۱ به وقت ایران، همراه با پرسش و پاسخ. «الهیات شکاکانه» چه می گوید و مسئله شرّ را چگونه حل کرده است؟ متفکران معاصر ایرانی در مسئله شرّ مروّج کدام یک از رویکردهای متنوع منطقی، فلسفی، وجودی، عاطفی و هیجانی هستند؟ و تاملات آنها چه جایگاهی در فلسفه دین معاصر دارد؟ فیلسوفان مسلمان در مسئله شرّ چه دستاوردهایی داشته اند؟ کدام مشکلات را حل کرده اند؟ درباره کدام مشکلات بحثی نکرده اند؟

خدا و شرّ

خدا و شرّ -۶

پرونده صورت منطقی برهان شرّ با دفاعیه مبتنی بر اختیار بسته شده است و خداناباوران باید فکر استدلال دیگری برای تحکیم خداناباوری بکنند. در عالم شرّ گزافی وجود ندارد. رویکردهای مختلف مسئله شرّ به رویکردهای قائل به وجود خدای عالم مطلق، قادر مطلق و خیرخواه محض و منکر آن تقسیم می شود. در دسته نخست اکثر فلاسفه دوران پیشامدرن و رویکردهای معاصر الهیات مبتنی بر معرفت شناسی اصلاح شده و الهیات شکاکانه جا دارند. الهیات پویشی، الهیات خدای گشوده، الهیات اگزیستاسیالیستی، و رویکردهای هیجانی و عاطفی در دسته دوم هستند.

اخبار

خدا و شرّ –۶

سخنرانی زنده یکشنبه ۲ شهریور ۱۳۹۹ ساعت ۲۱ به وقت ایران. چرا تقسیم مسئله شرّ به الهیات سنتی و مدرن جامع و مانع نیست؟ در الهیات مدرن کدام رویکردها با حفظ باور به خدای عالِم قادر خیرخواه محض مسئله شرّ را حل کرده اند؟ این رویکردها در محیطهای آکادمیک بین المللی از چه جایگاهی برخوردارند؟ «الهیات مبتنی بر معرفت شناسی اصلاح شده» و «الهیات شکاکانه» مسئله شرّ را چگونه حل کرده اند؟ متفکران معاصر ایرانی در مسئله شرّ مروّج کدام رویکردها هستند؟ امتیازات و نارسایی‌های فلسفه اسلامی در مسئله شرّ؟

خدا و شرّ

خدا و شرّ -۵

نقد و بررسی رویکردهای عاطفی و هیجانی: اگر کسی راه حل منطقی و فلسفی به مسئله شرّ را تمام بداند نوبت به این رویکردها نمی رسد که راه حلهای دیگر را غیرتاریخی، انتزاعی، ناظرمحور، درجه دوم، نظری، غیرتراژیک و غیررازورزانه می دانند. این امور و انسان محوری با کدام دلیل اثبات شده اند؟ این رویکردها که «ابطال ناپذیر» هستند نتوانسته اند مسئله شرّ را حل کنند. اتخاذ چنین رویکردهایی علت دارد، نه دلیل. ادعای تاسی خدای قرآن و نفی خدای فلاسفه تفسیر وحی را به راهی نسفته تنزل می‌دهد.

اخبار

خدا و شرّ -۵

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۲ مرداد، ساعت ۲۱ به وقت ایران. چرا تقسیم دوگانه مسئله شرّ به الهیات سنتی و الهیات مدرن جامع و مانع نیست؟ وجه امتیاز «الهیات شکاکانه» و «الهیات مبتنی بر معرفت شناسی اصلاح شده» از دیگر رویکردهای مدرن به مسئله شرّ چیست؟ «معرفت شناسی اصلاح شده» چه می گوید و مسئله شرّ را چگونه حل کرده است؟ جورج ماوْردوْس چگونه با مسئله شرّ مواجه شده است؟ راه حل «الهیات مرگ خدا» در مسئله شرّ چیست و از چه اعتبار فلسفی برخوردار است؟

خدا و شرّ

خدا و شرّ -۴

فصل مشترک طیف متنوع رویکردهای وجودی، عاطفی و هیجانی به مسئله شرّ بی اعتمادی به راه‌ حل‌های منطقی و فلسفی است. در الهیات خدای گشوده بنا بر پیش فرضهایی اثبات نشده (پنج گشودگی)، خدا موجودی منفعل، زمان‌مند، نادان و ناتوان است. در الهیات اعتراض با اعتراض مومنانه به خدایی که قدرتش با هیچ قاعده عقلانی و اخلاقی محدود نمی شود کوشیده می شود لطف او جلب شود.الهیات ضعف خدا اگرچه از خدای جلاد، شکنجه گر و غیرمنطقی عبور کرده اما ایمان به خدای ضعیف بی قدرت باقی است.

نقد آراء دینی

نقدهای مسئله شرّ

نقد مصاحبه خیر کثیر حفظ آزادی و اختیار انسان یا حذف تکوینی شرور قلیل طبیعی و اخلاقی؟ یاسر میردامادی، از نسبت خدا با کرونا تا اختلاف در اختلاف، ماجراهای دین و فلسفه (۴). بی بی سی فارسی؛ بحران کرونا، فلسفه اسلامی و معضل شرّ، احسان ابراهیمی در گفتگو با سروش دباغ، دین‌آنلاین، ۲۳ خرداد ۱۳۹۹. نقدهای دروس عمومی خدا و شرّ: سعیده میرصدری، نام خداوند را به باطل بر زبان میاور، یادداشتی در پاسخ به سلسله سخنرانی‌هایِ «خدا و شرّ»، صدانت.

اخبار

خدا و شرّ -۳

سخنرانی زنده با امکان پرسش و پاسخ یکشنبه ۸ تیر ساعت ۱۸:۳۰ به‌وقت ایران. آیا خدایی که راضی می‌شود «من» رنج بکشم همچنان قابل اعتماد است؟ در رویکردهای مختلف شرّ اگزیستانسی، هیجانی و عاطفی (الهیات اگزیستانسی، الهیات پویشی، الهیات خدایِ گشوده، الهیات مبتنی بر معرفت‌شناسی اصلاح‌شده ماوْردوْس، الهیات اعتراض، الهیات ضعف خدا، و الهیات مرگ خدا) کدام دلیل موّجه در حل مسئله منطقی یا فلسفی شرّ اقامه شده است؟ عقب نشینی برخی معاصرین از «اطلاق صفات علم، قدرت و خیرخواهی خداوند» در ذیل کدام رویکرد شرّ دسته بندی می‌شود؟

اخبار

خدا و شرّ – ۲

سخنرانی زنده با امکان پرسش و پاسخ، یکشنبه ۱۸ خرداد ساعت ۱۸:۳۰ به وقت ایران. بسیار گسترده‌تر بودن علم خداوند از دانش آدمی برای درک خیر و شر، یا «خودبسندگی علم انسان» و «نمی بینم پس نیست!»؟ آیا جهان موجود بهترین جهان ممکن است؟ آیا همه شرور نتیجه گناه قبلی است؟ آیا خدایی که راضی می شود «من» رنج بکشم همچنان قابل اعتماد است؟ در رویکرد شرّ اگزیستانسی، هیجانی و عاطفی کدام دلیل موجه در حل مسئله منطقی یا فلسفی شر اقامه شده است؟ پیش‌فرض‌های مُضمَر این رویکرد چیست؟

خدا و شرّ

خدا و شرّ – ۱

برهان شرّ در صورتی تمام است که قدرت خداوند بر محالات منطقی هم تعلق بگیرد. خداوند «دلیل اخلاقی لازم و کافی» برای وجود شرور موجود داشته است، به نحوی که در برنامه جامع الهی برای عالَم، این شرور برای تحقق خیر بزرگتر ضروری بوده است. شرور اخلاقی محصول انتخاب نادرست موجود مختار و انتخاب گزینه شرّ است. این‌که بپنداریم بر خدا لازم باشد تا انسانی خواست مرتکب شرور شود، از او سلب اختیار کند، این تناقض است. شرور ارتکابی انسان در مقابل خیر کثیرِ اختیار او قلیل محسوب می شود.