احمد قابل

یادداشت

احمد قابل در زبان انگلیسی

اگر خفقان و سانسور مانع از نشر کاغذی آثار قابل در ایران شده‌است، در زبان انگلیسی لوُید ریجن پژوهشگر دانشگاه گلاسکو به معرفی قابل همت گماشته است. در کتاب «حجاب: دیدگاههای سه حوزوی مدرن ایرانی» دیدگاههای مرتضی مطهری (وجوب حجاب)، احمد قابل (استحباب حجاب)، و محسن کدیور (وابستگی حجاب به مقتضیات زمان و مکان) بررسی شده‌است. در تک نگاری «احمد قابل و تفکر اسلامی معاصر: شریعت عقلانی در ایران قرن بیست و یکم» ریجن وی را به عنوان یکی از چهره های جسور نواندیشی دینی در ایران معرفی کرده‌است.

یادداشت

پنجمین سالگرد درگذشت احمد قابل

چکیده:اول آبان ماه پنجمین سالگرد درگذشت احمد قابل (۱۳۳۶-۱۳۹۱) است. مجتهد مجاهدی که در اوج شکوفایی و بالندگی از دار فانی به دیار باقی پرکشید. ابن ادریس حلی فقیه تراز اول قرن ششم که کتاب سرائر او از جمله منابع اصلی فقه شیعه است، در زمان خود از «فقیهان مقلد» می‌نالید، در کتابش نوشت که بعد از شیخ طوسی فقیهی جرأت نکرده بر آراء شیخ الطایفه چیزی بیفزاید. جهان تشیع فقیه مجتهد می‌خواهد نه فقیه مقلد! این سخن ابن ادریس هنوز تازه است. در خیل شاگردان فقیه عالیقدر، شمار معدودی که یقینا به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند، به جای تکرار استاد، ادامه راه فقیه عالیقدر را سرمشق خود کردند، یعنی در عین اینکه از استاد آموختند، اما در استاد متوقف نشدند. آنها با اجتهاد در أصول و مبانی مدرسه اجتهادی منتظری را تداوم بخشیده‌اند. احمد قابل یکی از افراد شاخص گروه اخیر است. آراء خاص احمد قابل در حقوق زنان، یا حقوق جزائی یا حقوق اساسی تحت عنوان شریعت عقلانی با آراء استادش فقیه عالیقدر متفاوت است. این مدرسه هاضمه‌ای قوی برای تحمل آراء منضبط علمی متفاوت دارد. استاد منتظری شاگردان را سایه خود نمی‌خواست، کسانی چون خود نقاد و البته مشرف بر مبانی و أصول می‌خواست. و قابل این‌گونه بود.

مقدمه

مقدّمه

این مقدّمه شامل چند قسمت به‌شرح زیر است: یک. چکیدۀ کتاب؛ دو. مجازات شدید مرتدّ و سابّ‌النبی در فقه فریقین؛ سه. نخستین تأملات نویسنده در مجازات مرتد؛ چهار. آراء متأخر استاد آیت‌الله منتظری دربارۀ ارتداد؛ پنج. تشریح آراء متأخر استاد توسط مرحوم احمد قابل؛ شش. رأی مختار نویسنده در نفی مجازات ارتداد و سبّ‌النبی؛ هفت. آزادی انتقاد از باورهای دینی همراه با ممنوعیت «گفتارهای نفرت‌زا»؛ هشت. «خفقان مذهبی» آن‌روی سکۀ استبداد دینی؛ نُه. کتاب «مجازات ارتداد و آزادی مذهب» در یک نگاه؛ ده. محدودیت‌های تحقیق و پرسش‌هایی برای آینده. قتل فجیع کسروی و رافق‌تقی و فتاوای قتل رشدی و تقی را باید علناً محکوم کرد تا شاهد تکرار این فتاوی که حاصلی جز وهن اسلام ندارد نباشیم.

نقد اجمالی شریعت عقلانی

قبل از هرکاری باید انتظار خود را از کتاب و سنت مشخص کنیم. باید تکلیف خود را با شریعت معین کنیم: شریعت مجموعه ارزشهای اخلاقی است یا نظام حقوقی؟ مرحوم قابل به شریعت به مثابه نظام حقوقی باور داشت با توجیه برخی روایات و اصالة الاباحة می کوشید مفری پیدا کند. آنچه به شدت نقدپذیر است اصل این مبناست یعنی شریعت به معنای نظام حقوقی ولی البته بر مبنای عقل.

تسلیت به خانواده‌ی سرفراز قابل

او همه عمرش را صرف فعالیتهای علمی و روشنگری و خودسازی و خدمت به مردم کرد و لحظه ای از دین خدا و خلق خدا غافل نبود؛ در میادین انقلاب و جنگ با همان شور و رشادتی حاضر شد که در دادگاه های استبداد دینی، و هنگامی که زمانش فرا رسید کلمه حق را در برابر امام جائر ادا نموده، حجت را بر خودکامگان تمام، و دین خود را به جنبش سبز مردم ایران ادا کرد.

مجاهدت های علمی مرحوم احمد قابل

رویکرد دین پژوهانه‌ی احمد قابل نواندیشی در اجتهاد سنتی به شیوه‌ی متن محور و حاکم کردن عقل مشترک جمعی عرفی عصری بر شریعت و اقبال به روایات و فتاوای مغفول و شاذ به شرط سازگاری با فرهنگ زمانه است.
اولا او یقینا نواندیش است، آراء متفاوت و فتاوای تازه ای دارد، مبانی جدیدی در مقایسه با معاصران خود دارد. ثانیا او صریحا در مکتوبات خود به کافی بودن منابع اصلی دین یعنی کتاب و سنت و عقل و نیز مجموعه‌ی آراء و فتاوای عالمان و فقیهان گذشته اشاره کرده و عدم نیاز به اجتهاد در اصول و مبانی را نیز خاطرنشان ساخته است. ثالثا معتقد است بتدریج فتاوای فقیهان از حق فاصله گرفته به روایاتی مرجوح استناد کرده اند. وظیفه‌ی فقیه امروزی نواندیشی در اجتهاد سنتی است. به این معنی که نظم و آهنگ و چنینش منابع را تغییر دهد و از همان منابع کهن نتایج جدیدی بدست آورد. بنابراین اجتهادی که قرنها منجمد شده بود، دوباره به راه اصلی خود باز می گردد.

مقدمه‌ی «نقد خودکامگی» احمد قابل

چرا جمهوری اسلامی از احمد قابل می ترسید؟ چرا پس از انتشار نامه به رهبری تحت فشار قرارش داد؟ سخنان قابل به عنوان اسناد منتقدان جمهوری اسلامی می ماند و ولایت جائر را رسوا می کند. روش و منش آیت الله منتظری و شاگردش احمد قابل اسوه‌ي حق جویان و عدالت خواهان و آزادگان ایران است.

پیام تسلیت به مناسبت درگذشت احمد قابل

احمد قابل پژوهنده مکتب نواندیشی دینی و شاگرد صالح مرحوم آیت الله منتظری به استادش پیوست . استادی که قابل , یکی از نمونه های عالی راهی است که او به سوی اسلام رحمانی گشوده بود.

در رثای مجتهد مجاهد

احمد قابل شاگرد فاضل آیت الله العظمی منتظری در پنجاه و پنجمین بهار زندگی خود دار فانی را وداع کرد و سبکبار بسوی معبود شتافت. زمانی به دار باقی رهسپار شد که آغاز شکفتگی و بالندگی این مجتهد جوان بود. او به مدرسه‌ی «فقه رهایی بخش» و «اسلام رحمانی» تعلق داشت. مجموعه آثار این نویسنده پرکار به ده جلد بالغ می شود. او رویکرد خود را «شریعت عقلانی» نام نهاده بود. حقّ فراوانی برای عقل قائل بود و معتقد بود فقیهان سنتی حقّ عقل را آنچنان که شایسته بوده رعایت نکرده اند.
پس از نگارش نامه‌ی انتقادی به رهبری، قابل ممنوع القلم و ممنوع الانتشار و ممنوع الخروج شد و مورد تضییقات و فشارهای فراوان قرار گرفت.

مقدمه‌ی کتاب «وصیت به ملت ایران» احمد قابل

احمد قابل نه تنها فرزند شیرمحمد که خود «شیراحمد» بود. این کتاب «حجت شرعی» منتقدان مشفق نظام جمهوری اسلامی است. «وصیت به ملت ایران» ادامه‌ي منطقی سه جلد دیدگاهها و خاطرات استاد آیت الله منتظری است. مدرسه‌ی منتظری که مدرسه‌ي فقه رهایی بخش اهل بیت (ع) است پیشتاز پاکسازی جمهوری اسلامی از ولایت جائر می باشد. احمد قابل مجتهد مخلص و مجاهد شجاع از جمله نمایندگان رشید این مدرسه است.

مقدمه رساله «مبانی شریعت» احمد قابل

همت قابل در چند سال اخیر مصروف نگارش رساله «مبانی شریعت» بوده است. او این رساله را مهمترین اثر خود می داند. احمد قابل از تبار مجتهدان جوانی است که آبروی اسلام و تشیع و حوزه های علمیه است. دعا می کنیم که خدا او را نگاه دارد که جامعه ما به دانش و تقوای او نیازمند است.