عید سعید نوروز، حلول سال نو و آغاز قرن پانزدهم هجری شمسی را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می کنم. بدون هیچ سابقه بیماری در پاهایم احساس درد شدیدی کردم و دیدم نمی توانم درست راه بروم. برای نخستین بار در بیمارستان بستری شدم و ۲۰ اسفند مورد عمل جراحی قرارگرفتم. در خانه دوران نقاهت بعد از عمل را می گذرانم. ظاهرا یک ماهی طول می کشد تا به حالت عادی برگردم. والحمدلله علی کل حال. دعای خیر شما بزرگترین سرمایه من است.
آینده اسلام در ایران به جمهوری اسلامی گره نخورده است. جمهوری اسلامی دیر یا زود ساقط می‌شود، اما اسلام می‌ماند. مدعیان حکومت اسلامی قابل سرزنش هستند، به دلیل معرفی امری عرفی به جای امر دینی. عدم موفقیت یا شکست این تفکر عدم موفقیت و شکست اسلام نیست، شکست انتظاری نابجا و برداشتی گزاف از کتاب و سنت است. تحولات سیاسی، اقتصادی اجتماعی وظیفه اسلام نبوده تا عدم ارائه آنها منقصتی برای اسلام به حساب آید. قرائت اقتدارگرا (جمهوری اسلامی) بیشترین اثر تخریبی را بر فرهنگ و جامعه ایرانی داشته‌است.
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ به مناسبت عید سعید مبعث، یکشنبه ۸ اسفند. تجربه جمهوری اسلامی به صف‌بندی‌های جدید و ظهور طیفهای تازه در هر دو رویکرد سنتی و نوگرا انجامیده است. از بطن رویکرد سنتی دو طیف تندروها و نوسنتی‌ها درآمده است، و از زهدان رویکرد نوگرا طیف تجدیدنظرطلبهای دینی متولد شده است. در ایران معاصر به جای دو جریان اکنون با پنج طیف متفاوت مواجهیم. هر یک از طیفهای پنج‌گانه چه فصول ممیزه‌ای دارند؟ نمایندگان شاخص هر طیف چه کسانی هستند؟
آقای خمینی حوالی سالهای ۱۳۲۳-۱۳۲۲ در سنین چهل و یکی دو سالگی در نجف به ملاقات آقای قاضی رفته است. آقای قاضی در این ملاقات به آقای خمینی اعتنایی نکرده و با شرح حکایتی اشارات و تعریضاتی به او داشته که فتنه و امتحانی پیش می آید. پنجمین سند مستقل عبارت تاریخی آقای طباطبایی «اولین شهید این انقلاب اسلام بود» روایت محمد شجاعی زنجانی استاد اخلاق است. روایت محمدرضا حکیمی از آقای طباطبایی «این انقلاب یک شهید دارد و آن هم اسلام است» در کتاب عقلانیت جعفری همچنان مرسل است.
متن کامل ۲۴ نقد بر فصول مختلف کتاب حق الناس، ۶ نقد کتاب، و ۱۷ مطلب مرتبط با کتاب
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ یکشنبه ۱ اسفند. محمدرضا حکیمی عبارت «نخستین شهید این انقلاب اسلام بود» را در سال ۱۳۸۲ از سیدعبدالباقی فرزند ارشد آقای طباطبایی در قم شنیده است. محمد شجاعی زنجانی نیز آن را به نقل از استادش برای برخی شاگردانش نقل کرده است. پنج نقل از عباس قوچانی درباره بی اعتنایی آقای قاضی به آقای خمینی، و اظهارات آقای قاضی تفاوتهای اساسی بلکه متعارض دارد. عبدالباقی در پاسخ سوال هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۸۶: باقیمانده املاک پدرم از اصلاحات ارضی اول انقلاب مصادره شد.
مجله نصوص معاصرة پس از یازده سال در ویرایش دوم شماره ۱۹ خود اولا مقاله مورد مناقشه‌ای که به نام کدیور درج شده بود را حذف، و ترجمه مقاله «قرائت فراموش شده؛ بازخواني نظريه علماي ابرار تلقي اوليه اسلام شيعي از اصل امامت» را با اطلاع و اذن نویسنده جایگزین کرد. ثانیا عناوین چهار نقد را متناسب با عناوین فارسی نقدها تصحیح کرد. ثالثا در شماره ۶۲-۶۱ بهار ۱۴۰۰ خود از خطای پیش‌آمده رسما اظهار تاسف و عذرخواهی کرد. نویسنده از اقدام حرفه ای مجله نصوص معاصرة تشکر می کند.
عبارت حکیمانه آقای طباطبایی «اولین شهید این انقلاب اسلام بود» را از سه طریق مستقل از محمداسماعیل صائنی زنجانی به نقل از استادش آقای طباطبایی روایت می‌کنم. آقای خمینی مستاجری مانند آقای طباطبایی را در فصل زمستان از خانه روبروی مدرسه حجتیه بیرون انداخت و چند سال بعد آقازاده ایشان در آن خانه که از وجوهات شرعیه بوده‌است جشن عروسی برگزار کرده است. در تلگراف آبان ۱۳۴۱ آقای خمینی به «حضور مبارک اعلیحضرت همایونی»: «از خداوند تعالی استقلال ممالک اسلامی و حفظ آنها را از آشوب و انقلاب مسالت می‌نمایم.»
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: چهارشنبه ۱۳ بهمن. محمداسماعیل صائنی زنجانی و محمد شجاعی زنجانی دو نفر از شاگردان آقای طباطبایی، عبارت حکیمانه «نخستین شهید این انقلاب اسلام بود» را از استاد خود شنیده و روایت کرده‌اند. صائنی زنجانی بیشترین شباهت را در علم و عمل با استاد خود داشته‌است. به روایت کتاب «اقلیم خاطرات دکتر فاطمه طباطبایی عروس امام خمینی» مجلس جشن ازدواج او با سیداحمد خمینی در پائیز ۱۳۴۹ در خانه روبروی مدرسه حجتیه برگزار شده‌است، همان خانه‌ای که طباطبایی مجبور به «تخلیه فوری» آن شد.
آقای طباطبایی در پیام کتبی و مصاحبه رادیو تلویزیونی بعد از ترور مطهری مطلقا از واژه شهید استفاده نکرده است. به روایت حسینی تهرانی عبارت «پیام من این است که به اسم اسلام در حکومت اسلام کاری را انجام ندهید که در برابر خارجیان موجب ننگ اسلام باشد!» از مصاحبه رادیوتلویزیونی آقای طباطبایی سانسور شده است. به دنبال درج بخشی از کتاب در شرف انتشار «تشیع در اسلام» آقای طباطبایی در مجله اوقاف توسط دکتر نصر آقای خمینی او را به اتهام «آخوند اوقافی» از خانه اش بیرون انداخت.
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۲۶ دی: مدارک تازه درباره مناسبات خمینی-طباطبایی. تنها اطلاعیه مکتوب آقای طباطبایی درباره ترور مرتضی مطهری؛ نکات تازه‌ای درباره نظر صاحب المیزان درباره انقلاب و هشیاری ایشان یک ماه قبل از وفات از لابلای کتب حسینی طهرانی؛ نکات تازه‌ای درباره علت فشار آقای خمینی بر مستأجرش آقای طباطبایی برای تخلیه فوری خانه روبروی مدرسه حجتیه در اواخر زمستان ۱۳۴۵: آخوند اوقافی! چرا تحلیل عملکرد آقای خمینی نسبت به آقای طباطبایی و نظر ایشان درباره انقلاب و نظام هنوز از اهمیت برخوردار است؟
خانم حائری (طباطبایی) شهادت می دهد فرزندانش عبارت «اولین شهید این انقلاب اسلام بود» را از پدرشان به نقل از پدربزرگشان شنیده اند. علت تخلیه با عجله خانه استیجاری قرآن و عترت متعلق به آقای خمینی: تاخیر در پرداخت دو سه ماه مال الاجاره، مالک مایل نبوده مستاجرش «استاد دانشگاه» باشد! بعد از ورود آقای طباطبایی به قم، درس فلسفه آقای خمینی تحت الشعاع درس آقای طباطبایی تعطیل شد. در کنار روایت حکومتی خانواده قدوسی، روایت مستقل خانواده عبدالباقی از آقای طباطبایی روایتی نزدیک به آراء واقعی ایشان است.
اگر همه پرسی آزادی در ایران برگزار شود اکثریت مردم ایران در مخالفت با جمهوری اسلامی رای خواهند داد. سید قطب نویسنده مورد علاقه خامنه ای بوده است. خامنه ای به لحاظ نظری اعتقادی به دموکراسی و حقوق بشر ندارد و اکنون نیز رهبر جناح اقلیت است که به شکل یکه سالارانه و اقتدارگرایانه بر اکثریت ناراضی حکومت می کند. به‌نظر می‌رسد نقش سپاه در دوران پساخامنه ای برجسته تر باشد و عملا آنها کشور را اداره کنند، اما نارضایتی فزاینده اکثریت مردم ایران را نباید دست کم گرفت.
خبر درگذشت سیدرضا حسینی امین (رزم‌گیر) (۱۴۰۰-۱۳۳۹) غافل‌گیرم کرد. در دوران ادبار اهل دنیا و عزت واقعی، یار همیشگی دیدار با استاد منتظری بود. هر چند ماه یک بار چند نفری جمع می شدیم و برای تجدید عهد با آن فقیه آزاده و پاکباز از تهران به قم می رفتیم. سیدرضا را فردی متواضع و اهل صداقت و سداد، حامی مظلوم و منتقد ظالم یافتم.
درگذشت این روحانی آزاده، خلیق و مردمی را به خانواده محترم ایشان و همه دوستان، همکاران و علاقه مندان تسلیت عرض می کنم.
موانع حقوق بشر در ایران اندکی فرهنگی، غالبا سیاسی و برخی دینی است. تبعیض جنسی و نگاه فرودستانه به زنان به هر سه مانع مبتلاست. بسیاری از حقوق پایه ملت در قوانین اساسی مشروطه و جمهوری اسلامی تصریح شده است اما اکثر آنها هرگز در ایران قبل و بعد از انقلاب رعایت نشده و نمی شود. موانع دینی حقوق بشر با نگرش سنتی یا بنیادگرایانه فقیهان و نظام جمهوری اسلامی حداقل چهار مقوله را دربرمی گیرد: تبعیض جنسی، تبعیض دینی، آزادی عقیده و مذهب و مجازات ارتداد، و مجازاتهای خشن.
گفتگوی محسن کدیور با سیدحسین نصر. به نظر دکتر نصر علت توقف هیچیک از جلسات (کربن – طباطبایی، و با محوریت طباطبایی) فشار انقلابیون یا فشار حکمت‌ستیزان خشک‌مغز نبوده است. سه روایت مستقیم دکتر نصر از آقای طباطبایی در سال ۱۳۵۷: اول. از آقای طباطبایی پرسیدم: نظرتان راجع به انقلاب و نهضت آیت الله خمینی چیست؟ پاسخ: «دونِ شأن یک روحانی است». دوم. «بزرگترین قربانی این نهضت، اسلام خواهد بود». سوم «نخستین شهید این انقلاب اسلام خواهد بود.» (تهران، آذر ۱۳۵۷). این دو نقل کاملا تازه و اختصاصی این گفتگوست.
«سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ما» را البته مدرس هم بکار برده است، اما مدتها قبل از او شیخ‌الاسلام اصفهانی بر زبان رانده‌است. این عبارت را باید به شیخ‌الاسلام نسبت داد، نه به مدرس مدافع سیاست عرفی. با چنین این‌همانی هم دینداری‌مان آسیب جدی دیده است، هم سیاست‌مان حال و روز خوشی ندارد. سیاست ما را تجربه عرفی بشری و مصالح ملی با رعایت موازین حقوق بین‌الملل تعیین می‌کند. سیاست و دیانت نه تنها عین هم نیستند، بلکه دو روش و دو حوزه متفاوت دارند.
من هیچ محمل موجه شرعی و اخلاقی برای اخراج مستاجر تنگدستی که اتفاقا عالم بلکه علامه بوده است از سوی آقای خمینی نمی شناسم. دکتر ابراهیمی دینانی تا کنون سه امر را علت توقف جلسات مذاکره کربن و طباطبایی ذکر کرده است: فشار «دوستان انقلابی»، مرگ کربن و طباطبایی، و فشار کله خشک‌های منجمد! علیرغم اینکه خبرنگار-بازجو نهایت کوشش خود را کرده که کلمه ای از استاد علیه دانشجویش بیرون بکشد، استاد او را ناکام گذاشته و به بهانه غیرسیاسی بودن از پاسخ مستقیم به اکثر پرسشها طفره رفته است.
جدایی نهاد دین از دولت هم به نفع دین است، هم به نفع دولت. جدایی نهاد دین از دولت در ایران معاصر با حداقل پنج مانع معرفتی مواجه است: بی توجهی به عرفی بودن و دینی نبودن سیاست؛ تلقی نادرست از کمال دین و تعالیم اجتماعی اسلام؛ سوء تفاهم درباره حکومت رسول خدا در مدینه؛ سوء تفاهم درباره تعالیم سیاسی امام علی و حکومت علوی؛ سوء تفاهم درباره فقه سیاسی و سیاست قرآنی با دو قرائت اقتدارگرایانه یا دموکراتیک. نه اسلام فقاهتی ملازم اقتدارگرایی است، نه اسلام قرآنی ملازم دموکراسی.
اواسط سال ۱۳۶۰ سیداحمد ذوالمجد طباطبائی (میزبان جلسات مباحثه هنری کربن و علامه طباطبائی) شهادت علی قدوسی داماد علامه را در ییلاق اجاره ای در روستای جابان دماوند به ایشان تسلیت گفت. علامه در پاسخ گفت: «در این انقلاب یک شهید واقعی بود، که مظلومانه هم شهید شد، و آن اسلام بود.» ذوالمجد واقعه را برای دوستانش سیدمصطفی محقق داماد و علی وکیل نقل کرد و من از ایشان شنیده ام. محمدرضا حکیمی خلاصه عبارت حکیمانه مذکور را در کتاب «عقلانیت جعفری» خود در سال ۱۳۹۰ منتشر کرده است.
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۲۸ آذر: شواهدی تازه و نقد مصاحبه منسوب به استاد ابراهیمی دینانی با خبرگزاری تسنیم. حرف قبلی: «اندکی پیش از انقلاب بعضی از دوستان انقلابی ما گفتند جلسه کربن با علامه صلاح نیست ادامه پیدا کند. شما به علامه طباطبایی بگویید که جلسه را تعطیل کند.» حرف فعلی: «کسانی که موجب بر هم خوردن آن جلسات شدند، انقلابی نبودند، آدم‌های کلّه خشک بودند و در رأس آنها آقای سیداحمد طیبی شبستری.» اما این فرد در مهر ۱۳۵۰ از دنیا رفته بود!
سخنرانی زنده چهارشنبه ۲۴ آذر. آیا جدایی نهاد دین از دولت در اسلام خصوصا تشیع و بویژه ایران معاصر امری ممکن و مطلوب است؟ تحقق جدایی نهاد دین از دولت در ایران معاصر حداقل با چهار مانع معرفتی مواجه است که اختصاصی به سنتی‌ها و بنیادگرایان ندارد و در میان بخشی از نواندیشان هم دیده می شود: اول، کمال دین و تعالیم اجتماعی اسلام؛ دوم، حکومت رسول خدا در مدینه؛ سوم، تعالیم سیاسی امام علی و حکومت علوی؛ چهارم، فقه سیاسی و سیاست قرآنی با دو قرائت اقتدارگرایانه یا دموکراتیک.
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ یکشنبه ۲۱ آذر. آقای طباطبایی صاحب المیزان در چه محورهایی با آقای خمینی اختلاف نظر داشته است؟ چرا ایشان در همه پرسی جمهوری اسلامی شرکت نکرد؟ و چرا بنیانگذار جمهوری اسلامی درگذشت صاحب المیزان را «کتبا» تسلیت نگفت؟ آقای طباطبایی عبارت تاریخی «در این انقلاب یک شهید واقعی بود، که مظلومانه هم شهید شد، و آن اسلام بود» را در چه تاریخی، در کجا، در پاسخ چه کسی، در چه واقعه ای، و در حضور چه کسانی بر زبان رانده است؟
آذری قمی با این که آقای خامنه‌ای را مجتهد مطلق نمی‌دانست اما بنا بر مصلحت نظام رهبری‌اش را تایید می‌کرد، پس از این که رهبری ادعای مرجعیت کرد، آذری گفت با مصلحت می‌شود رهبر درست کرد اما نمی‌توان مرجع تقلید ساخت. در عرف مرجعیت شیعه حرص به مرجعیت آن هم برای کسی که حداقل متهم به فقدان صلاحیت است نقطه ضعف بسیار بزرگی است و در نامه دومی که دفتر رهبری منتشر کرده سعی کرده به زبان آذری بگوید که ایشان حریص بر مرجعیت و اخذ مقام نبوده است.
اینکه دفتر رهبری خود را موظف به «پاسخگویی» دانسته و «گفتگو با منتقدان» را آغاز کرده است، اقدامی مبارک و شایسته تقدیر و تشکر است. آذری در نامه آذر ۱۳۷۶ از حصر اینکه آقای خامنه‌ای قدمی برای رهبری و مرجعیت خود برنداشته را «دروغ محض» نامیده است. با توجه با هشت تهافت در مورد دست‌خط اول، هفت تهافت درباره دست‌خط دوم، و شانزده معارض بسیار قوی، دو دست‌خط عذرخواهی منسوب به آذری ارائه شده از سوی دفتر رهبری قابل انتساب به آن مرحوم نیستند و قطعا جعلی محسوب می‌شوند.
برای تماس می توانید از نشانی ایمیل
[email protected]
استفاده کنید.