سنت

اگر آمین به عنوان دعا ادا شود چه بعد از حمد، چه در جای دیگر نماز اشکالی ندارد، و باعث بطلان نماز نمی گردد.

مطالب ملحقات مفاتیح غالبا فاقد اعتبار است. ادعیه ای که در منابع اولیه یافت نمی شود دشوار بتوان اعتبار آنها را پذیرفت. اما ادعیه و زیارات گروه اول یعنی آنها که در منابع قبل از قرن ششم یافت می شوند نیازمند تحقیق سندی هستند. غیر از لزوم تحقیق اسناد این ادعیه و زیارات اگر دعا یا زیارتی مخالفت قطعی با نصوص قرآنی داشته باشد یقینا قابل استناد به پیامبر یا ائمه نیست.

پرسش: نظرتان راجع به حدیث «لاتسبوا الدهر فإن الدهر هو الله» چیست؟ آیا بر اساس آن نمی توان به پیروی از عرف زمانه و مد روز حکم کرد؟ پاسخ: حدیث «لاتسبوا الدهر فان الله هو الدهر» را به روایت مسلم و بخاری ابوهریره از پیامبر (ص) نقل کرده و اهل بیت (ع) چنین حدیثی را از پیامبر نقل نکرده اند. مفاد این حدیث ظاهرا مقابله با کسانی است که  تقصیر وقایع ناپسند را به گردن روزگار می اندازند، و چون فاعل وقایع خداوند است، انگار خدا را متهم کرده اند…

پرسش: قاعده ای داریم تحت عنوان " الحرب خدعه " که به نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه نسبت می دهند . در مواردی هم چنین عملکردی رخ داده است. لکن مولانا جلال الدین رومی در باب داستان ستیز علی بن ابی طالب ع با عمربن عبدود سروده است " شیر حق را دان منزه از دغل" خدعه با  دغل چه تفاوتی دارد؟   پاسخ: خدعه تاکتیکهای غافلگیرانه در جنگ نظامی است، و امری مشروع، مستحسن و معقول می باشد. دغل فعلی غیراخلاقی است که نامشروع و حرام است حتی…

در مورد لعن توصیه می شود به مصادیق قرآنی اکتفا شود. موارد لعن در روایات بسیار بحث انگیز است، و نیاز به بحث سندی دارد. روایت مورد اشاره این مضمون را دارد که امام صادق (ع) در تعقیبات نماز هشت نفر را لعن می کردند. اما سند روایت ضعیف است. لعن دیگران به استناد به این روایت قیاس است که شرعا مجاز به اجرای آن نیستیم. مناسک و عبادات را سیاسی کردن به نفع دین نیست، مبارزات سیاسی را به خارج از مساجد و خارج از زمان نماز و حج…

کتب اربعه مجموعه‌ی احادیثی است که به نظر نویسندگان آن معتبر بوده است، گردآورنده‌ی بحارالانوار حتی چنین ادعایی هم ندارد، او احادیثی که در زمان وی موجود بوده برای اینکه از دست نروند گردآوری کرده بی آنکه اعتبار سندی آنها را تایید کرده باشد. اینکه حدیثی به نظر گردآورنده‌ی آن به لحاظ سندی معتبر بوده دلیل نمی شود که واقعا معتبر باشد، عالمان بعدی حق دارند درباره‌ی سند آن احادیث جداگانه تحقیق کنند.

پرسش: مرحوم احمد قابل در کتاب مبانی شریعت (تنبیه چهارم، ص۳۱) به استناد دو نقل (علامه مجلسی و امام صادق) نتیجه گرفته اند که  از آن جایی که مؤمن (مسجود) از ساجد (کعبه) برتر است، پس سخن شیخ طوسی - که مسجود به ساجد افضل است - رد می شود. من قبول ندارم، چون ما که به کعبه سجده نمی کنیم. ما به خدای کعبه سجده می کنیم که از ما افضل است. لذا همچنان مسجود به ساجد افضل است. نظر یا توضیح شما در این مورد چیست؟ پاسخ: خداوند…

پرسش: چندي است يكي از حكمت‌هاي نهج‌البلاغه به طور خاص ذهن اين حقير را به خود مشغول ساخته است. علي(ع) مي‌فرمايد: غيرة المرأة كفر وغيرة الرجل ايمان. آيا مي‌توان پذيرفت كه حساسيت زن نسبت به شوهر خود مذموم و در زمرة كفر قرار مي‌گيرد؟ پاسخ: پرسش شما از حکمت ۱۲۴ نهج البلاغه است و معنای آن این است: غیرت زن کفر و غیرت مرد ایمان است در شرح آن گفته شده غیرت زن او را به کفر سوق می دهد زیرا او را به انکار حکم الهی تعدد زوجات می کشاند،…

پرسش: درباره‌ی دعای امام سجاد برای مرزداران چه می گوئید؟ استاد مطهری صحیفه سجادیه را بعد از قرآن مستندترین منبع شیعه می داند. آیا این دعا از امام است؟ آیا این دعا با عقلانیت و انسانیت در تضاد نیست؟ پاسخ: درباره صحیفه سجادیه دو بحث دلالت و سند مطرح است. سند مندرج در آغاز صحیفه متعلق به قرن ششم است و برخی از راویان آن نیز توثیق نشده اند. اگرچه برخی ادعیه آن در کتب قرن پنج هم یافت می شوند. تعداد ادعیه آن نیز در روایات مختلف متفاوت است.…

پرسش: فإن قوما آمنوا بألسنتهم لیحقنوا به دماءهم فأدرکوا ما أمّلوا، و إنا آمنا بک بألسنتنا و قلوبنا لتعفو عنا فأدرکنا ما أمّلنا ظاهرا این جمله ی دعای ابوحمزه بر این که اسلام بسیاری را به زور شمشیر مسلمان کرده و باقی را گردن زده، صحه گذاشته است. اشکال اخلاقی را هم متوجه مجاهدان نمی داند بلکه متوجه ایمان آورندگان می داند! پاسخ: این عبارت از دعای ابوحمزه اشاره به یک واقعیت خارجی است و مراد از ان اسلام آوردن کسانی است که به زبان ایمان اوردند تا از مواهب…

چند سؤال در باره ی یک بند دعای عرفه اِبْتَدَاْتَنى بِنِعْمَتِكَ قَبْلَ اَنْ اَكُونَ شَيْئاً مَذْكُورا وَخَلَقْتَنى مِنَ التُّرابِ ثُمَّ اَسْكَنْتَنِى الاْصْلابَ آمِناً لِرَيْبِ الْمَنُونِ وَاخْتِلافِ الدُّهُورِ وَالسِّنينَ فَلَمْ اَزَلْ ظاعِناً مِنْ صُلْبٍ اِلى رَحِمٍ وجود مرا به رحمت خود آغاز كردى پيش از آنكه چيز قابل ذكرى باشم. و مرا از خاك آفريدى، آنگاه در ميان صلبها جايم دادى. و از حوادث زمانه و تغييرات روزگار و سالها ايمنم ساختى و همچنان همواره از صلبى به رحمى كوچ كردم. -  این یعنی چی؟! آدم ها در طی نسل ها،…

پرسش: این که " در دعای های معتبر به دنبال پاکیزگی و رهایی خود و شناخت بیشتر او هستیم " تناقضی ندارد با این که بگوییم درخواست حاجات دنیوی منظور نیست (مگر برای نقویت عزم خود) مخصوصا با توجه به این که اکثر دعاها مستجاب نمی شوند. خدای فلاسفه علم به جزئیات ندارد. پس هر توجیهی برای دعا (حاجت خواستن) به پریشان گوی می انجامد (مگر تفسیر نیایش به معنای بالا). این که خدا را "جان جانان" می دانید به خدای اسپینوزا (یا اهل معنویت) نزدیک است؟ پاسخ: از خداوند حاجات دنیوی…