سنت

حدیث «مردی از قم خروج خواهد کرد ...» سندا ضعیف است. راوی اصلی کاملا مجهول، و از طبقه دوم تا کتاب تاریخ قم حداقل سه طبقه از رواتش محذوف است. به مفاد چنین حدیث کاملا ضعیفی نمی توان اعتماد کرد. به علاوه هیچ دلیلی در دست نیست که مفاد این حدیث بر رهبران زمان ما قابل انطباق باشد. این انطباق نیز بی پایه است. رائحه‌ی جعل از سند و دلالت این حدیث به شدت به مشام می رسد.

پرسش: اینکه می گویند سند صحیح است ولی متواتر نیست یعنی چه؟ اگر  برخی حدیثهای غالیانه خلاف عقل و منطق متواتر باشد آنها را چگونه توجیه کنیم؟ پاسخ: الف. اخبار به لحاظ سندی بر دو قسم هستند یا متواترند یا واحد. متواتر یعنی با سلسله سندهای متعددی که تبانیشان بر کذب عقلا ممتنع است رسیده است و در نتیجه افاده‌ی یقین می کند. اخبار واحد یعنی سلسله سند بیش از ظن افاده نمی کند. راویان اخبار واحد اگر همگی موثق باشند روایت سندا صحیح محسوب می شود. ب. اخبار مرتبط با…

پرسش: چرا خدا اصلا ىه لحظه به من گوش  نمىده؟ گاهى خودم را مقاىسه که مى کنم بابقىه  مى بىنم من هرکار خدا گفته انجام دادم اما خىلىها حتا واسشون مهمم نبوده اون کارا و مسخره مىدونستنش. پس چرا اون بقىه تا ىه چىزى مىخوان خدا مىده بهشون اما من  واسه ىه چىز کوچک مدتهاست دارم التماس مىکنم. من خسته شدم از خدام. دلم ازش گرفته!   پاسخ: خدا حرف همه‌ی بندگانش را می شنود، دعای همه‌ی آنها را مستجاب می کند اما زمانی که به خیر و مصلحت آنها…

پرسش: در برخی کتب ادعیه مانند مفاتیح الجنان، برای ایام هفته دعاهایی آمده و همین طور هر یک از روزهای هفته به نام یکی از ائمه علیهم السلام نام گزاری شده و زیارتی برای آن آمده است. آیا این دعاها و زیارت ها به لحاظ سندی و متنی قابل دفاع و عمل هست یا خیر؟   پاسخ: الف. دعاهای متعددی با عنوان ادعیه ایام هفته در کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی و جمال الاسبوع سید بن طاووس و جلد ۹۲ بحار الانوار مجلسی ذکر شده که از آنها برای هر…

پرسش: همانگونه که می دانیم پاسخ سلام، واجب است. آیا این حکم شامل سلام هایی از طریق پیامک یا ایمیل رد و بدل می کنیم هم می شود؟ پاسخ: بله. شفاهی و کتبی بودن سلام تاثیری در حکم وجوب جواب ندارد، اگر گوینده قصد جدی سلام داشته باشد. پرسش: اکنون نزد برخی افراد شایع است که در پاسخ سلام هایی که از طریق پیامک دریافت می کنند، نمی نویسند «سلام» و به جای آن تنها به نوشتن حرف «س» اکتفا می کنند. آیا این میزان به عنوان پاسخ کفایت می…

پرسش: آیا برپایی مجالسی مثل نماز امام زمان یا ختم انعام پایه و اساس درستی دارد یا از جمله ابداعات شیعیان در دهه های اخیر است؟   پاسخ: الف. برای اینگونه مستحبات عبادی ادله‌ی معتبری در دست نیست. اکثر قریب به اتفاق خواص سوره  ها به مشکل ضعف سند مبتلاست. ب. ختم سور قرآن از جمله سوره مبارکه انعام برای تدبر کاری شایسته است. ج. از پیشینه‌ی تاریخی این اعمال اطلاع قابل اعتنایی ندارم. موفق باشید. ۱۵ مرداد ۱۳۹۲

پرسش: چرا منع کتابت حدیث در دوران خلافت امام علی برچیده نشد؟ پاسخ: درباره منع کتابت حدیث ابهامات متعددی مطرح است. برخی از صحابه اعم از سنی و شیعه این منع را نقض کرده احادیث منقول از پیامبر (ص) را مکتوب می کردند، هرچند مکتوبات خود را پنهان می کردند. مهمترین کاتب این روایات امام علی (ع) بوده است. دوران کوتاه خلافت ایشان و آکنده شدن آن از سه جنگ داخلی با قاسطین و مارقین و ناکثین که در نهایت به شهادت ایشان هم انجامید فرصت پرداختن گسترده به این…

روایات تقیه ای زمانی صادر شده است که ائمه حضور ماموران مخفی خلفای جور را احساس می کرده اند و برای حفظ جان پیروانشان مطابق مذهب مسلط به تقیه سخن می گفته اند و سپس در موقعیت دیگری پاسخ مطابق مذهب خود را به گوش پرسنده می رسانده اند. در فضای سالم آکنده از سعه‌ی صدر و مدارا و آزادی بیشک مواجهه با مذاهب دیگر اسلامی به گونه ای دیگر خواهد بود.

سوال بنده این است که آیا به علم شما حدیث زیر معتبر است و میتوان بر آن یقین داشت یا خیر؟ «و من انکر القائم من ولدى، فقد انکرنى» هر که قائم از فرزندانم را انکار کند، مرا انکار کرده است.(اکمال الدین، بحار الانوار) پاسخ: سند حدیث مورد بحث معتبر است، و به عنوان خبر واحد افاده‌ی ظن به مفاد آن می کند. برای افاده‌ی یقین تواتر سندی و نص در مفاد لازم است. مباحث اعتقادی نیز نیازمند یقین است. به لحاظ مفاد نیز باور به قائم از اولاد پیامبر…

پرسش: آیا اسپند دود کردن پشتوانه ی روایی و دینی دارد؟ پاسخ: درباره تاثیر دود کردن اسپند در رفع چشم زخم روایات معتبری در دست نیست و استناد آن به اولیاء دین قابل اثبات نمی باشد. موفق باشید.  

اینکه نروئیدن موی صورت مردان به دلیل اعمال قبیح اینگونه افراد در آینده یا کردار پدرانشان در گذشته است اگرچه در برخی روایات هم به چشم می خورد، اما فارغ از ضعف سندی اکثر این روایات متن آنها نیز قابل خدشه بوده استنادشان به ائمه قابل اثبات نیست. بر فرض صدور هم تعلیلی مطابق فهم مخاطب و عرف زمان سپری شده بوده قابل تعمیم نیست و در هر صورت تعلیل دائمی دینی محسوب نمی شود.

پرسش: تعریف حدیث صحیح نزد مذهب تشیع چیست؟ چرا کتب اربعه و غیره تصفیه نمی شوند؟ در صورتی که کتب مذهب اهل سنت تصفیه شده است و برای فرد عامی به راحتی با نرم افزارهای موجود قابل تشخیص است. پاسخ: روایتی که راوی آن توثیق شده باشد و امامی مذهب باشد صحیحه خوانده می شود. اگر راوی غیر امامی موثق باشد روایت موثقه خوانده می شود که هم عرض صحیحه است. تعریف احادیث معتبر ارائه شده فی الجمله رأی اجماعی مجتهدین اصولی امامیه است و در هر کتاب علم درایه…

پرسش: آیا اقامه نوافل شبانه روزی به نیابت ازامیرالمومنین علیه السلام صحیح است؟ اقامه آنها به نیابت از امام عصر(عج) چه حکمی دارد؟ تلاوت سوره ای از قرآن به نیابت از امام عصر(عج) صحیح است؟ تفاوت بین نیابت از ائمه و اهداء ثواب عمل به آنها در چیست؟ پاسخ: تفاوت نماز نیابتی با اهداء ثواب نماز بعد از اقامه‌ی آن در نیت دو نماز است، هرچند در نتیجه یکسان هستند. اثبات اعتبار اسناد روایات اقامه‌ی نوافل و تلاوت قرآن به نیابت از دیگران از جمله ائمه (ع) دشوار است، در…

پرسش: لطفا بفرمائید کہ عمل ام داوود گرچہ بصورت یک داستان نقل شدہ است کہ در آن امام صادق (ع) بہ مادر داوود توصیہ می کند کہ فلان دعا را بخواند، اما چرا ما این را بعنوان اعمال ام داوود انجام می دھیم۔ و این عمل از چہ زمانی رائج شدہ است؟ پاسخ: هر یک از ادعیه نامی دارند برخی به نام راوی آن شناخته می شوند همانند دعای کمیل یا دعای ابوحمزه. دعاهای معتبر از پیامبر یا ائمه روایت شده اند. اعمال ام داود نیز دعا و اعمالی است…

واقعه‌ی غدیر خم و خطبه‌ی پیامبر (ص) فی الجمله متواتر است اما متن آن با تمام جزئیات متواتر نیست. به نظر می رسد عبارت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» متواتر باشد.

این منقولات نشان دهنده‌ی نگاه فرودستانه و جنسیتی و مردسالارانه به زن است. این نگاه غالب دوران پیشامدرن در جهان است و به شیعیان، مسلمانان، موحدان و شرقی ها محدود نمی شود، بلکه تفکری جهان شمول است. بسیاری از این روایتگران ذهنیت دوران خود را به عنوان حدیث به رسول و ائمه نسبت داده اند. برخی از این احادیث مخالف برخی موازین مسلم قرآنی هستند از قبیل آفریده شدن زن از دنده‌ی چپ مرد، یا لزوم عمل بر خلاف مشورت زنان، یا نادر بودن زن صالح. اکثر قریب به اتفاق…

صلوات دو بُعد دارد، بُعد دعایی و بُعد هویتی. از بُعد نخست صلوات ما به رحمت خداوند بر پیامبرش می افزاید. همه‌ی آدمیان از جمله محمد بن عبدالله (ص) به رحمت خداوند دائما نیازمندند. مراتب رحمت فراوان است، و هرچه در آن بالا رویم، مرتبه‌ی بالاتری هست، با هر صلوات خالص بر درجات قرب پیامبر می افزائیم. بُعد دوم صلوات اتصال مسلمانان به پیامبرشان است. با ذکر صلوات اعلام می کنیم که ما پیرو حضرت رحمة للعالمین هستیم، صلوات مشهورترین ذکر مسلمانی است. البته دعا وقتی مستجاب می شود که…

پرسش: آیا این حدیث «ان دین الله یسیر فیسروا هذا الدین» حدیث معتبری است؟   پاسخ: در حد اطلاع حقیر عبارت «ان دین الله یسیر فیسروا هذا الدین» عینا به عنوان حدیث در جوامع روایی ثبت نشده است. اما مفاد آن در ذیل شریعت سهله‌ی سمحه و عدم تکلف در دین و قاعده‌ی نفی عسر و حرج قابل مشاهده است. راستی مگر باید هر حرف حقی حدیث باشد!؟ موفق باشید.

پرسش: عبارت «رب تال للقرآن و القرآن یلعنه» را از جهت صحت و سقم روایی ارزیابی فرمائید؟   پاسخ: غزالی چنین مطلبی را در احیاء علوم الدین بدون سند ذکر کرده است. مجلسی در بحارالانوار به نقل از کتاب جامع الاخبار  به عنوان حدیثی مرسل از پیامبر (ص) نقل کرده است. نتیجه: استناد آن به پیامبر (ص) قابل اثبات نیست. موفق باشید. محسن کدیور