Tag

فقه Archives - صفحه ۲ از ۲ - محسن کدیور

مقالهبخش پنجم:ديگر مباحث حقوق بشر

تأمين اجتماعي در تعاليم اسلامي

نوشتار چهاردهم. تأمين اجتماعي در تعاليم اسلامي مقدمه بخش اول: مباني تأمين اجتماعي در اسلام بخش دوم: نظامات مرتبط با تأمين اجتماعي در شريعت اسلامي بخش سوم: روش هاي جديد تأمين اجتماعي از منظر ديني تأمين اجتماعي در تعاليم اسلامي مقدمه : «تأمين اجتماعي به منزله حمايتي است كه جامعه در قبال پريشاني هاي اجتماعي و اقتصادي پديد آمده به واسطه قطع يا كاهش شديد درآمد ناشي از بيماري, بارداري, حوادث يا بيماري هاي ناشي از كار, بيكاري, از كار افتادگي, سالمندي و فوت و همچنين ناشي از افزايش هزينه…
kadivarad33
۱۳۸۷/۰۷/۰۱
مصاحبه تحلیلیمصاحبه

فقه سیاسی

محسن کدیور یکی از روشنفکران دینی ایرانی است که اگرچه گوشه دلش با حوزه پیوند خورده و سالها در قم به تحصیل و تدریس مشغول بوده است، اما چشم بر طرح انتقاد نسبت به حوزه نمی بندد. گرمی گفتارش آنچنان مرا بر صندلی میخکوب کرده بود که گویی در میدان گفتگو نیستیم و بر صندلی حسینیه ارشاد نشسته ام. گرمای سخن او، ما را ساعت ها بخود مسحور کرده بود هرچند در اینجا بخش هایی از این گفتگو را ارائه کردیم. <فرید مدرسی> ■ «فقه سياسي» با كداميك از رشته‌هاي…
kadivarad33
۱۳۸۷/۰۵/۱۳
مصاحبه تحلیلیمصاحبه

گفتگو در رابطه با مسئله دین و خرافه و حقوق زنان

انجمن ايرانيان طلوع فردا ،بعد از ظهر سه شنبه 8 مرداد جهت طرح سوالاتی در رابطه با مسئله دین و خرافه و حقوق زنان و ارائه طرح انجمن در رابطه با مبارزه خرافات ، با حجت الاسلام دکتر محسن کدیور ديدار و گفت و گو نمودند. دكترمحسن کدیور (متولد ۱۸ خرداد ۱۳۳۸ – فسا) نويسنده، محقق، روشنفکر دینی و عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران است. وی در سال ۱۳۵۶ تحصیل در رشته مهندسی برق و الکترونیک را در دانشگاه شیراز آغاز نمود. پس از انقلاب دانشگاه…
kadivarad33
۱۳۸۷/۰۵/۰۸
مقاله

طبقه بندی اعتقادات دینی

این مقاله به تشریح یک مسئله کلیدی اعتقادی می پردازد: ارائه پیشینه طبقه بندی اعتقادات دینی، تحلیل مهمترین طبقه بندی، و لوازم و پیامدهای آن. مسائل اعتقادی حداقل پنج گونه طبقه بندی شده اند: نخستین طبقه بندی، تقسیم مسائل اعتقادی براساس اصول اعتقادی یعنی توحید، نبوت، عدل، معاد و امامت است. دومین طبقه بندی، تقسیم مسائل اعتقادی براساس نوع مستند و دلیل اقامه شده است. از این زاویه مسائل اعتقادی بر سه نوع هستند. مسائل مستند به ادله عقلی محض، مسائلی که استناد به عقل و نقل هر دو ممکن…
adamin
۱۳۸۵/۱۱/۱۵
مصاحبه تحلیلیمصاحبه

اسلام و مدرنیته ۳ – ثابت و متغیر در اسلام ، حد پوشش زنان در عرف و دین

متن مصاحبه داريوش سجادی بامحسن کديور پيرامون اسلام و مدرنيته. پخش شده در برنامه از نگاه ميهمانان ـ تلويزيون هما ـ شنبه 3/دی/84 بخش سوم داریوش سجادی: جناب آقای کديور، شما پيش از اين در تعقیب بحث اسلام و مدرنیته با یک نگاه آسیب شناسانه قائل به افول دین واخلاق در مدرنیته شدید و مجموعاً به اين تفاهم رسيديم که یکی از اشکالات مدرنیته غربی آلوده شدن اخلاقيات به مرزهای ملی است یعنی اخلاقیت در مدرنیته در پشت مرزهای ملی متوقف می شود. همچنین فرموديد، در اسلام تاریخی تقدیر گرائی…
kadivarad33
۱۳۸۴/۱۰/۰۳
مصاحبه تحلیلیمصاحبه

اسلام و مدرنیته ۲ – اسلام ، سکولاریسم و آخرت گرایی

متن مصاحبه داريوش سجادی بامحسن کديور پيرامون اسلام و مدرنيته. پخش شده در برنامه از نگاه ميهمانان ـ تلويزيون هما ـ شنبه 3/دی/84 بخش دوم داریوش سجادی:جناب آقای کديور در جلسه نخست، جنابعالی در خصوص تعریف مدرنیته و شاخصه های مدرنیته و مبانی اشتراک و افتراق مدرنیته با اسلام نکاتی را مطرح فرمودید و سه شاخصه اصلی را برای مدرنیته تعريف کرديد، شامل: انسان محوری، تولید صنعتی در کنار شیوه دموکراتیک حکومت. همچنين تاکید داشتيد برای رسیدن به مدرنیته پیش نیاز لازم است و اسلام تاریخی را از نظر محتوی…
kadivarad33
۱۳۸۴/۱۰/۰۳
مقالهسخنرانی

انديشه سياسی آخوند خراسانی

آخوند ملامحمد كاظم خراساني (1) (1329 – 1255 ه . ق) يكي از بزرگترين علماي جهان اسلام در سده اخير است. اعتبار ‏خراساني از دو حيث است. اول، وي يكي از اركان علم اصول فقه در حوزه تشيع محسوب مي‌شود، تا آنجا كه مهمترين ‏تأليف وي «كفايه الاصول» از زمان نگارش تاكنون محور تعليم و تعلم اين رشته در حوزه‌هاي علميه اماميه مي‌باشد و آراي ‏خاص و ابتكارات وي كماكان زنده و مورد بحث است. دوم، او بلندپايه‌ترين حامي مشروطيت در ايران در ميان عالمان ‏دين و مراجع تقليد بوده،…
adamin
۱۳۸۲/۱۰/۱۵
مقالهسخنرانی

شرع شورای نگهبان در مقابل مجلس، نحوه اجرای اصول ۹۶ و ۹۴ قانون اساسی در خصوص انصباق مصوبات مجلس با موازین شرع

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم حسبنا الله و نعم الوكيل نعم المولي و نعم النصير ثم الصلاه ‌و السلام علي البشير النذير و السراج المنير مولانا و مقتدانا ابوالقاسم محمد (ص)‌و اهل بيته الطيبين الطاهرين. خجسته سالروز ميلاد مبارك حضرت فاطمه الزهرا سلام‌ا... عليها را به حضور برادران عزيز تبريك عرض مي‌كنم. به فال نيك مي‌گيريم كه اين جلسه علمي در چنين روز مباركي آغاز مي‌شود. عنوان بحث من نحوه اجراي اصول 94 و…
kadivarad33
۱۳۸۲/۰۷/۰۱
مقاله

حكومت انتصابي (۱و۲)

مردم در شئون خود و نحوه اداره آن در چارچوب شرع ذي‌حق هستند و نمي‌توان آنها راهمچون اشياء بي‌اختيار جهت حفظ از انحراف به دست كس آن هم غير معصوم سپرد.
kadivarad33
۱۳۷۹/۰۹/۰۱
مقالهبخش دوم : حكومت ديني

سيري در خدمات علمي آيت الله خويي

سيري  در خدمات  علمي  آيت الله خويي شنبه  6 مرداد 1371(8 صفر 1413) زعيم  حوزه  علميه  نجف  اشرف  و يكي  از مراجع  بزرگ  تقليد جهان  تشيع  دارفاني  را وداع گفت . جهان  علم  و ديانت  در سوگ  يكي  از بزرگترين  فقها، اصوليين  و رجاليين  معاصر نشست . شخصيتي  كه  در شصت سال  اخير بيشترين  تاثير علمي  را بر حوزه هاي فقهي  شيعه  داشته  است  و صدها مجتهد و فقيه  و مفتي  از محضر او استفاده  كرده اند. و با تصنيف و القاي  نزديك  به  صد جلد كتاب  استدلالي  به  حوزه…
kadivarad33
۱۳۷۹/۰۸/۱۶
مقالهبخش دوم : حكومت ديني

قلمرو حكومت دينی از ديدگاه امام خمينی

  قلمرو حكومت  دينی  از ديدگاه  امام  خميني  چكيده مقاله: مسئله  قلمرو اختيارات  حكومت  ديني  يكي  از چهار مسئله اصلي «نظريه ولايت انتصابي مطلقه فقيه» مي باشد. قلمروهايي  كه  همه  فقيهان به عنوان حداقل محدوده  نفوذ فقيهان به رسميت شناخته اند عبارت است از افتا، قضاوت و تصدي  امور حسبيه. فقيهان شيعه متفق القولند كه در قلمروهاي ذيل فقيهان فاقد ولايت هستند: جعل حكم شرعي اولي و ثانوي، خروج از دائره شريعت و ارتكاب معصيت و حرام، ولايت  استقلالي ، سپهر زندگي خصوصي مردم، مصلحتهاي شخصي افراد بر فرض احراز، انديشه، اعتقادات، سليقه ها و…
kadivarad33
۱۳۷۹/۰۸/۱۶
مقالهمصاحبه کوتاهبخش چهارم : دين و آزادي

بررسي حقوقي فقهي جرم سياسي و جرم مطبوعاتي

بررسي  حقوقي  فقهي  جرم  سياسي  و جرم  مطبوعاتي اصل  يكصد و شصت  و هشتم  قانون  اساسي  جمهوري  اسلامي  ايران  (مصوب  1358 و با لحاظ اصلاحات  1368) مقرر داشته  است : «رسيدگي  به  جرائم  سياسي  و مطبوعاتي  علني  است  و با حضور هيئت  منصفه  در محاكم  دادگستري  صورت  مي گيرد. نحوه  انتخاب ، شرائط و اختيارات  هيئت  منصفه و تعريف  جرم  سياسي  را قانون  براساس  موازين  اسلامي  معين  مي كند.» مصوبه  شوراي  انقلاب  مورخ  1358 تحت  عنوان  لايحه  قانوني  مطبوعات ، و نيز قانون مطبوعات  مصوب  1364 مجلس  شوراي  اسلامي  به …
kadivarad33
۱۳۷۹/۰۸/۱۶
مقالهمصاحبه کوتاهبخش چهارم : دين و آزادي

مرزهای آزادی از منظر دين

مرزهاي آزادي از منظر دين  ۱ با توجه  به  اعتقادات  ما مسلمانان ، آزادي  انديشه  و عقيده  را در جامعه اي  كه  دولت  ديني  بر آن حكومت  مي كند تا چه  حد قابل  تحقق  مي دانيد در اين  رابطه  آيا مي توان  مابين  آزادي  انديشه  و آزادي  عقيده  تمايز معني داري  را قائل  شد؟ در حوزه  انديشه  فقط مي توان  نواهي  و اوامر ارشادي  داشت ، نه  اوامر و نواهي  مولوي . به  اين  معني كه  ما مقدماتي  را ايجاد كنيم  تا نتايج  موردنظر حاصل  شود در واقع ، ارشاد…
kadivarad33
۱۳۷۹/۰۸/۱۶
بخش اوّل : مبادى تصورى ولايت

فصل چهارم‏: ولايت فقهى‏

فصل چهارم‏   ولايت فقهى‏   1. ولايت از ديرباز در فقه مطرح بوده وقدمتى به قدمت فقه دارد. ولايت شرعى يكى از «فروع فقهى» است، نه از اصول اعتقادى يا از اركان تشيع. 2. مباحث فقهى در عامترين تقسيم به عبادات و معاملات تقسيم مى‏شوند. ولايت يكى از «معاملات» (بالمعنى الاعم) است، نه از عبادات. معاملات نيز در كلى‏ترين تقسيم به عقود، ايقاعات و احكام تقسيم مى‏شوند.(80) عقد انشاء مبتنى بر رضايت طرفين است از قبيل بيع و نكاح. ايقاع، انشاء يك جانبه است و به رضايت طرف مقابل…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
بخش اوّل : مبادى تصورى ولايت

فصل هفتم: ولايت شرعى فقيه

فصل هفتم   ولايت شرعى فقيه (276)   «ولايت فقيه» را نخستين بار فقيهان استعمال كرده اند و طبيعى است كه مراد از ولايت در ولايت فقيه را مى بايد از ايشان پرسيد و ابعاد مختلف ولايت در ولايت فقيه را مى بايد در كتب فقهى و استعمالات فقها شناخت.   1. مضمون ولايت فقيه (بدون استعمال اصطلاح خاصّى) در قلمرو امور حسبيه، قضاوت، فتوا، اجراى احكام جزايى و كيفرى و آخرين مرتبه امر به معروف و نهى از منكر، اقامه برخى عبادات جمعى از قبيل نماز جمعه و عيدين،…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
بخش اوّل : مبادى تصورى ولايت

فصل نهم‏: نظارت فقيه‏

  فصل نهم‏   نظارت فقيه‏   1. سومين نحوه رابطه حاكم دينى با مردم «نظارت فقيه» است. در اين نظريه نظارت عاليه فقيه بر تقنين و اجرا جانشين ولايت تدبيرى فقيه شده است. مختصات نظريه نظارت فقيه به شرح ذيل است: اول. اداره جامعه، تدبير امور عمومى، حكومت و سياست، امرى توقيفى، تعبدى و تأسيسى نيست، بلكه امرى عقلايى است و تجربه بشرى در ارتقاى آن نقش اساسى ايفا مى‏كند. لذا برنامه‏ريزى، تدبير امور مختلف مردم و اداره جامعه به عهده متخصصان و كارشناسان است نه فقها. دوم. در…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
بخش دوّم : مبانى تصديقى ولايت

فصل چهاردهم: بررسى ضرورت شرعى ولايت فقيه

فصل چهاردهم بررسى ضرورت شرعى ولايت فقيه مسائل دينى اعم از اعتقادى، اخلاقى و فقهى به دو قسم ضرورى و غيرضرورى تقسيم مى شوند. مسائل ضرورى(559) در تحقق اسلام موضوعيت دارند، به اين معنا كه بالضرورة جزء دين حساب مى شوند، و پذيرش دين معادل با پذيرش آنهاست به نحوى كه بين توحيد و نبوت و اين گونه مسائل ملازمه برقرار است و ممكن نيست از توحيد و نبوت منفك شوند. به عبارت ديگر، مراد از ضرورى دين حكمى است كه بعد از ثبوت دين، ثبوت آن حكم و از…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
بخش دوّم : مبانى تصديقى ولايت

فصل شانزدهم: اصل عدم ولايت

فصل شانزدهم اصل عدم ولايت يكى از مباحث مقدماتى - قبل از پرداختن به ادلّه ولايت فقيه - بحث اصل عدم ولايت است. در مباحث فقهى، قبل از ارائه ادلّه، مفاد اصل و قاعده در مسئله مورد بررسى قرار مى گيرد. فايده تأسيس اصل اين است كه در مواردى كه در تحقق ولايت شك داشته باشيم، به اصل تمسك مى شود. موارد مخالفِ اصل، دليل مى خواهد. ديگر موارد، تحت اصل باقى مى مانند. به لحاظ فقهى اصل، عدم ولايت است، يعنى قاعده بر اين است كه هيچ كس بر…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
بخش دوّم : مبانى تصديقى ولايت

فصل بيست و دوم: دليل اجماع بر حكومت ولايى

فصل بيست و دوم دليل اجماع بر حكومت ولايى آيا ولايت انتصابى فقيه بر مردم در حوزه عمومى اجماعى است؟ برخى از فقيهان بر آن ادعاى اجماع كرده اند. محقق كركى (م 940) نخستين بار از اين اجماع با تعبير «اتفاق نظر اصحاب» ياد كرده است.(848) ملااحمد نراقى نخستين دليل ولايت فقيه را اجماع دانسته است.(849) صاحب جواهر، عموم ولايت حاكم را به ظاهر اصحاب نسبت داده است.(850) صاحب مفتاح الكرامة نيز معتقد است عقل، اجماع و اخبار بر اين مسئله دلالت دارند.(851) محقق همدانى حاج آقا رضا در مصباح…
kadivarad33
۱۳۷۷/۰۹/۰۱
معرفي اجمالي نظريه‌هاي دولت در فقه شيعه‌

نظريه دوم‌: ولايت انتصابي عامه فقيهان‌

نظریه ولایت انتصابی عامه فقیهان  و ولایت انتصابی مطلقه فقیهان نقاط‌مشترک فراوانی دارند و تفاوتشان در محدوده اختیارات دولت است‌. ازاین قدر مشترک می‌توان به ولایت انتصابی فقیهان تعبیر کرد. ویژگی‌های‌ولایت انتصابی فقیهان یا نقاط مشترک دو نظریه را می‌توان در ضمن چهاررکن یعنی نوع حکومت‌، نحوه به حکومت رسیدن‌، شرایط حاکم الهی‌، وقلمرو اختیارات حکومت اسلامی شماره کرد. رکن اول‌: ولایت‌ ولایت پاسخ به این سؤال کلیدی است‌: شارع چه نوع حکومتی به حاکمالهی تفویض کرده است‌؟ حکومت الهی چگونه حکومتی است‌؟ حاکمالهی با مردم چه رابطه‌ای دارد؟ پاسخ…
kadivarad33
۱۳۷۶/۱۲/۰۲
معرفي اجمالي نظريه‌هاي دولت در فقه شيعه‌

نظريه هفتم: ولايت انتخابي مقيّده فقيه‌

پس از ارائه دو نظريه دولت مشروطه و خلافت مردم با نظارت مرجعيت‌بر مبناي مشروعيت الهي مردمي از سوي فقيهان حوزه علميه نجف‌اشرف‌، ولايت انتخابي مقيده فقيه نخستين كوشش فقيهان حوزه علميه قمبر همان مبنا در باب دولت به شمار مي‌آيد. فقيهان ايراني بر اساس‌تجارب دو نظريه پيشين تركيبي از نظريه سنتي ولايت‌فقيه ــ در حد ارائه‌شرايط رئيس دولت از سوي شارع ــ از يك سو و حق حاكميت ملي ومشاركت عمومي از سوي ديگر عرضه داشته‌اند. نخستين جوانه‌هاي اين نظريه را مي‌توان در آثار استاد شهيد مرتضي‌مطهري‌(ره‌) مشاهده كرد.…
kadivarad33
۱۳۷۶/۱۲/۰۲