آزادی بیان

ترجمه عربی

انتشار کتاب «مجازات ارتداد و آزادی مذهب» به زبان عربی

برای حذف کامل مجازات دنیوی ارتداد و توهین به مقدسات، خشکاندن ریشه تکفیر، و دفاع از آزادی مذهب در اسلام در حد مقدور قدمی برداشته شده است: انتشار حدّ الردّة وحرية العقيدة: نقد عقوبة الارتداد وسبّ النبي طبقًا لموازين الفقه الاستدلالي، در زمستان امسال در قطر. این هفتمین کتاب نویسنده است که به عربی منتشر می شود. از مزایای ویرایش دوم کتاب مروری تحلیلی بر دیدگاههای اسلام سنی و شیعه معاصر درباره آزادی دینی و ارتداد از اواخر قرن نوزدهم میلادی در سه دسته سنتی‌ها، سنتی‌های نواندیش و نواندیشان است.

مصاحبه تحلیلی

مفسده صدور حکم مهدورالدم بودن رشدی و اجرای آن

حکم مهدورالدم بودن سلمان رشدی بیش از آن‌که وجهه دینی داشته باشد وجهه سیاسی دارد. سید رضا صدر و مهدی بازرگان با حکم مذکور مخالفت کرده اند. برخلاف ادعای خامنه ای حکم مجازات دنیوی مرتد و سابّ النبی فاقد هرگونه مستند قرآنی است! دوران صدور حکم و فتوا خصوصا حکم اعدام در اداره جامعه گذشته است. کشور را باید با قانون اداره کرد و در مورد شهروندان دیگر کشورها تابع قوانین بین المللی بود. با قتل و ترور جز نفرت و ضرر برای اسلام و ایران به دست نمی آید.

یادداشت

کارت زرد فیس بوک فارسی

دقیقا کمتر از بیست و چهار ساعت بعد از انتشار پست «مصیبت اینستاگرام فارسی» صفحه فیس بوک من معلق شد. تا اعتراضم به اینستاگرام هیچ مشکلی در صفحه فیس بوک من نبوده است! شرکت متا با ضعف شدید سازمان حفاظت و امنیت خود امکان نفوذ جمهوری اسلامی را در اینستاگرام و فیس بوک فارسی فراهم کرده است. جمهوری اسلامی از طریق فرستادن نفوذی در میان بازرسهای اینستاگرام و فیس بوک یا خریدن آنها حساب مرا دو بار در اینستاگرام بسته و برای بستن حسابم در فیس بوک خیز برداشته است.

یادداشت

مصیبت اینستاگرام فارسی

از ۱۱ اردیبهشت صفحه اینستاگرامم به تیرغیب! مبتلا و از دسترس خارج شد. این دومین بار طی سه سال است که صفحه اینستاگرام من مسدود می‌شود. اینستاگرام به دلیل ضعف ساختاری در حفاظت از حقوق و امنیت کاربرانش آلت دست ماموران امنیتی ایران شده و ندانسته در سرکوب منتقدان جمهوری اسلامی ایفای نقش کرده است. شیوه فعالیت برون مرزی نیروهای امنیتی نظام استبدادی این است: هیچ منتقد جمهوری اسلامی خصوصا آنها که شنونده و نفوذ کلام دارند نباید بتوانند آزادانه فعالیت کنند و پیامشان به گوش ایرانیان داخل کشور برسد.

زندگی مؤمنانه

هسته سخت اسلام

زندگی مؤمنانه، جلسه سوم. در شناخت صحیح هسته سخت اسلام تخصص در علوم اسلامی ضامن کاهش خطاست و سازگاری با کتاب و سنت معتبر لازم است. بدون شناخت دقیق هسته سخت اسلام دینمان را درست نشناخته ایم، و در نواندیشی‌های دینی و تفسیر متغیرات معیاری برای شناخت درست از نادرست نداریم. اجزای هسته سخت اسلام: ایمان به خداوند، معاد، غیب، نبوت محمد (ص)، وحی و قرآن، سنت معتبر پیامبر، اخلاق، عبادات، شبه مناسک یا امور توقیفی، و سرخط برخی احکام معاملات. امام حسین برای «حفظ هسته سخت اسلام» جان داد.

نواندیشی دینی

چرا اسلام و تشیع؟

عامل اصلی مشکلات کشور حکومت دینی به جای حکومت سکولار، حکومت یکه‌سالار اقتدارگرا به جای حکومت دموکراتیک، مدیریت فقهی و ایدئولوژیک به جای «مدیریت علمی و مبتنی بر منافع ملی» است. کشتن معلم فرانسوی شرعا حرام و ریختن خون بیگناه بوده است. قرار نیست ما برای اقداماتی که حرام و نادرست می دانیم شرمنده باشیم. آنچه مسلمانان اهانت به مقدسات می پندارند اصولا در غالب کشورهای غربی جرم نیست تا مجازات داشته باشد، و آزادی بیان دقیقا شامل آنچه دینداران توهین به مقدسات (از جمله کاریکاتورهای پیامبر) می پندارند می‌شود.

اخبار

چرا اسلام و تشیع؟

سلسله مباحث نواندیشی دینی، سخنرانی زنده، شنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۲۱:۰۰ به وقت ایران با پرسش و پاسخ. در دنیای امروز نقش التزام به دین و بعد از آن اسلام و در نهایت تشیع چیست؟ چرا باید هر روز شرمنده اقدامات وحشیانه‌ای شبیه جنایات پاریس و سخنرانی تند رئیس‌جمهور فرانسه باشیم؟ آیا سزای جنایات طراحی کاریکاتور پیامبر اسلام یا نشان دادن آن حقیقتا اعدام است؟ آیا وقت آن نرسیده که از تشیع و اسلام عبور کنیم و در نتیجه اکثر مشکلات که ناشی از آنهاست به سرعت حل شود؟

یادداشت

ممنوع القلمی و خط قرمزهای آزادی بیان

مدیر کل کتاب ارشاد چند روز قبل در پاسخ ناشرم برای چاپ ویرایش دوم کتابهای حق الناس و مجازات ارتداد و آزادی مذهبی گفته: «نام کدیور همچنان در فهرست ممنوع القلم‌هاست و ما قادر به صدور مجوز به‌نام ایشان نیستیم.» برخلاف تلقی رایج، خط قرمز جمهوری اسلامی هیچیک از اصول اعتقادی اسلامی و شیعی نیست. در این نظام اموری بالاتر از خدا، پیامبر و قرآن هست که درنوردیدن آنها خط قرمز محسوب می شود و دو مصداق بیشتر ندارد: یکی نظریه ولایت مطلقه فقیه و دیگری مصداق آن مقام رهبری.

بخش دوم: آزادی بیان و گفتارهای نفرت‌زا

استیضاحِ مرجعیتِ مدافعِ «خفقانِ مذهبی»

من به عنوان یکی از پیروان مذهب اهل بیت پیامبر رحمت و درس آموخته‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی قم مراجع محترم تقلیدی که در دفاع از خفقان مذهبی، نارواداری دینی و توجیه استبداد دینی فتوا داده اند متواضعانه و محترمانه استیضاح می کنم. ارائه‌ی هرگونه قرائت متفاوت از تشیع خط قرمزی است که مرجعیت و فقاهت رسمی به هیچ وجه آن را تحمل نمی کند. فتاوای آیت الله مکارم شیرازی و دیگر فقیهان و مراجع همفکر ایشان سیمایی به غایت عقب افتاده، متحجر و استبدادی از تشیع را به نمایش می گذارد. مذهبی که تنها با بستن دهان منتقدان خود می تواند ادامه‌ی حیات دهد. فقهی رنجور که پاسبان اعتقادات عوامی است که به محض آشنایی با برداشتهای تازه اعتقاداتشان برباد می رود و تنها چاره‌ی حفظ دین و ایمان انها محدود نگاه داشتن شعور و معرفت دینی و دامن زدن به شور و احساسات آنها در مجالس عزاداری است. این فقاهت بیمار که متکی بر اعتقاداتی غیرانتقادی است هیچ تناسبی با تعالیم قرآن و پیامبر و مکتب اهل بیت ندارد. ائمه‌ی ما اهل گفتگو و منطق و مناظره بودند. تحکم و زورمداری و تک گویی روش امویان بود نه ائمه‌ی اهل بیت. اینکه ملاقات یک مسلمان و یک بهائی به چه دلیل و مدرک شرعی و قانونی جرم و قابل تعقیب است، ادعایی است که اثبات آن بر ذمه‌ی جناب آقای مکارم شیرازی است.

بخش چهارم: سودای مرجعیت اعلا: امام خامنه‌ای؟

فصل شانزدهم: نمونه‌ای از فتاوای بی‌پایه و خطرناک

جناب آقای خامنه‌ای با فتوای مورخ مرداد ماه ۱۳۹۲ مبنی بر «حرمت انتقاد علنی از مسئولین نظام» هیچ جایگاهی برای انتقاد از خود و نظام تحت فرمانش را به رسمیت نشناخته است.با چنین فتوایی گردش آزاد اطلاعات، آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها به‌طور کامل نقض می‌شود. هیچ رسانه‌ای مجاز نیست از ظلم مسئولین و ستم حکومت انتقاد کند چراکه اولاً مرتکب گناه نابخشودنی شده، ثانیاً با فراهم کردن زمینۀ سوءاستفاده دشمنان نظام و فتنه و فساد مرتکب جرم نابخشودنی شده قابل پیگرد قانونی است. این فتوا بدعتی در تاریخ تشیّع و خلاف مسلّمات تعالیم اسلامی است. فتوای حرمت انتقاد علنی از مسئولین نظام یک غرض اصلی بیشتر ندارد: انتقاد موقوف!

اسلام بین پذیرش آزادی بیان و منع گفتارهای نفرت زا

همچنانکه اعدام و مجازات مرتد از سوی دینداران باید کلا ملغی اعلام شود، اهانت و تمسخر هم می باید از سوی ملحدان و دین ناباوران به عنوان جرم و ضد ارزش به رسمیت شناخته شود. هر دو گروه دین دار و ملحد می باید آزادی انتقاد را به رسمیت بشناسند.

بخش دوم: آزادی بیان و گفتارهای نفرت‌زا

اهانت به پیامبر (ص) از مصادیق گفتار نفرت‌انگیز

مدارا در قبال اندیشه متفاوت و مدارا در قبال نقد دین اخلاقا و شرعا بسیار امر درستی است. من حتی در قبال توهین به پیامبر (ص) یا قرآن نیز دعوت به مدارا می کنم به این معنی که بجای قتل و تظاهرات خشونت آمیز، مسلمانان معترض بسوی تحریم اقتصادی دولی پیش بروند که شهروندان آنها رعایت اخلاق و رواداری لازم را در قبال پیامبر اسلام (ص) و کتاب الهی مسلمانان نمی کنند. به آنها فرصت دهیم تا ضرر اقتصادی ناشی از اهانت به آراء میلیونها مسلمان را در عمل بچشند. بگذارید همگان بدانند انتقاد از قرآن و پیامبر (ص) از ضروریات آزادی بیان است، اما اهانت به پیامبر (ص) و کتاب آسمانی اشاعه‌ی گفتار نفرت زا و مخلّ به آزادی بیان است. و از همه مهمتر بهترین شیوه مقابله با این آثارسخیف و موهن تولید آثار قوی هنری و فرهنگی در اشاعه ی رحمت و اخلاق پیامبر اسلام و تعالیم سازنده ی اوست.

کتاب منتشرنشده در فهرست کتب ممنوعه سال ۱۳۹۰

در فهرست ۲۵۰ کتاب ممنوعه سال ۱۳۹۰ دوازده کتاب محسن کدیور به چشم می خورد. هفت کتاب در حوزه اندیشه سیاسی و سه کتاب فلسفی کلامی در این زمره اند. یکی از نقدهای کتاب حکومت ولائی اشتباها ممنوع شده! و کتاب منتشر نشده «شریعت و سیاست» که بعد از یک سال و نیم معطلی موفق به اخذ مجوز نشر وزارت نشد اکنون در فهرست کتب ممنوعه قرار گرفته است.

پیوست ۴: ابلاغ اتهام

با عنایت به گزارش مدیر کل محترم دفتر مرکزی حراست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر انتشار مقاله توهین آمیز به مسئولین ارشد کشور به عنوان «تنفیذ در مسجد ضرار» و بیانیه سوم ژانویه ۲۰۱۰ بر علیه ارکان نظام مقدس جمهوری اسلامی و داشتن سابقه محکومیت در دادسرای ویژه روحانیت که توسط مدیر کل تعیین صلاحیت و اسناد وزارت اطلاعات تایید شده است. پرونده شما به اتهام ارتکاب اعمال خلاف مصالح نظام جمهوری اسلامی منطبق با بند ۱۶ ماده ۷ قانون مقررات انتظامی در هیات مرکزی بدوی انتظامی مطرح است.

دينداری و پرسشگری

دینداری و پرسشگری پرسش‌هايي در باب دينداري و پرسشگري‌ اقسام پرسش قرآن و پرسشگري پرسش‌هاي ناشايست پرسشگري و بت‌شكني شخصيت‌هاي مافوق سؤال‌ امام علي‌(ع ‌)

در حسرت آزادی مطبوعات

سخنرانی در مراسم اهدای جایزه قلم طلایی ۱۳۸۶ به خانواده مرحوم احمد بورقانی فراهانی به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات. انجمن صنفی روزنامه نگاران، ۱۲

لزوم تفکيک منتقد از دشمن

روزنامه اعتماد ۱۰ آبان ۸۶ – ش ۱۵۲۹ در نشست حقوق بشر ايراني توسط صاحب نظران مطرح شد لزوم تفکيک منتقد از دشمن گروه سياسي،

روزنامه نگارانِ رسانه هاي توقيف شده

گروهي از روزنامه نگاران روزنامه هاي توقيف شده عصر پنجشنبه گذشته با محسن کديور رئيس انجمن دفاع از آزادي مطبوعات ديدار و درباره مشکلات روزنامه نگاري ايران به گفت وگو پرداختند