شريعت و سياست، مباحثي در نحوه حضور دين در عرصه عمومي كتابي است در موضوع انديشه و فقه سياسي در اسلام شيعي با نگاهي به تجربه معاصر ايران. اين كتاب مبتني بر دو مبناي ذيل است: يك: دفاع از اسلام سياسي و نقد ديدگاه جدائي مطلق دين و سياست. دو: دفاع از نحوه حضور دموكراتيك اسلام در عرصه عمومي و نقد منصفانه ديدگاه رسمي تكليف‌گراي ولائي.
مقدّمه بسم‌الله الرّحمن الرّحیم الحمدلله ربّ‌العالمين و صلّي‌الله علي محمّد و آله بررسي نسبت دين و سياست از مهمترين مباحث معاصر در دو حوزه
ازجمله حربه‌‌هايي كه در طول تاريخ، به شكل گسترده‌اي عليه منتقدان و مخالفان به‌‌كار گرفته شده، حربه كهنه زندان است. از آنجا كه در توجيه و تجويز زندان از دين فراوان هزينه مي‌شود، مناسب ديدم از زاويه نگاه قرآن كريم ــ به‌عنوان نخستين منبع انديشه ديني ــ پديده زندان را مورد بررسي قرار دهم.
تفرعن در قرآن دو نکته مقدماتی فرعون در قرآن ضوابط قرآنی تفرعن . ضابطه اول: خدايي‌کردن انسانِ زميني ضابطه دوم: استخفاف و تعبيد مردم ضابطه
عالمان دین، انتظارات و انتقادات امام حسین(ع) خطبه حسيني در انتظارات و انتقادات از عالمان دين مهمترين وظايف عالمان دين انتقاد امام حسين (ع) از
امنیت، عدالت و رفاه در تعالیم امام جعفر صادق (ع) يك: نيازهاي اصلي جوامع بشري دو: وظائف حكومت در پاسخ امام صادق (ع) به نامه
. ضوابط اطاعت شرعي در تعاليم سياسي امام رضا (ع) تمامي اطاعت‌هاي انساني محدود و مقيّد به عدم معصيت خداوند است سه قید همه اطاعت‌های
ستم‌شناسی و زمان‌شناسی ( سيري در آراء اجتماعي امام جواد(ع) ). آشنائی با تعالیم اجتماعی امام جواد(ع) درس اول ستم‌شناسی درس دوم زمان‌شناسی ستم‌شناسي
دينداري و دين‌ورزي به‌همان ميزان كه بركت‌آفرين و پرسود بوده است، آنگاه كه به آفات اخلاقي، اجتماعي و سياسي آلوده مي‌شود، انسان‌ستيز و خردسوز خواهد شد. ازجمله آفاتي كه مي‌تواند چهرۀ پرفروغ دين و دينداري را به نكبت خود بيالايد، آفت دورويي و بسط روحيۀ نفاق است. آسيب‌شناسي ديني از منظر اخلاق فردي و اجتماعي از ضروريات جوامع ديني است.
دینداری و پرسشگری پرسش‌هايي در باب دينداري و پرسشگري اقسام پرسش قرآن و پرسشگري پرسش‌هاي ناشايست پرسشگري و بت‌شكني شخصيت‌هاي مافوق سؤال امام علي(ع )
كي از شرايط ضروري برقراري صلح و بازگشت آرامش و امنيت به فلسطين همزيستي مسالمت‌آميز اديان الهي و سپردن كار فلسطين به فلسطيني‌هاست. سرنوشت فلسطين و آيندۀ بيت‌المقدس و نحوۀ ادارۀ آن قبل از همه به اهالي آن مربوط است. دفاع ما از مسألۀ فلسطين دفاع از حقوق انساني اهالي فلسطين است. اعتراض به تجاوز به حقوق يك ملّت، غصب يك سرزمين، كوشش براي حذف آن يا تكّه‌تكّه‌كردن آن، اقدام مبتني بر زور براي تغيير جغرافياي منطقه، نسل‌كشي، آواره‌كردن ساكنان يك سرزمين از خانه و كاشانه‌شان به بهانه‌هاي واهي مذهبي از اين قبيل كه سه‌هزار سال قبل مركز دين يهود بوده است. بازگشت آوارگان فلسطيني به سرزمينشان، بازگرداندن حقّ تعيين سرنوشت فلسطين به ساكنان واقعي و آوارگان فلسطيني، به‌رسميت شناختن ارادۀ فلسطيني دربارۀ آينده جامعه‌شان، دفاع از مبارزات مردم فلسطين، حمايت از دفاع مشروع فلسطيني‌ها چه انتفاضه و چه مبارزات سياسي و ديپلماتيك اولويت‌هاي مسألۀ فلسطين است. تأمين امنيت و رضايت ملت فلسطين اولويت نخستين است. مصالح ديني در اين وادي امري ثانوي است. ابتدا بايد مسألۀ روزمره فلسطين با نظر و ارادۀ قاطبۀ مردم آن سرزمين حل شود، آنگاه نوبت به مسئلۀ قبلۀ اول مسلمانان، يا كليساي بيت‌المقدس يا ديوار براق و ندبه مي‌رسد. ما اگرچه به‌عنوان مسلمان حقّ داريم نگران اماكن مقدس خود در بيت‌المقدس باشيم و حتّي براي امنيت و آزادي آنها كوشش كنيم، اما همواره بايد به ياد داشته باشيم كه آرمان فلسطيني‌ها بر آرمان ديني ما تقدّم دارد. تا مسألۀ ملّي فلسطين حل نشود مسألۀ ديني آن حل نخواهد شد. زماني حقّ داريم به مسألۀ فلسطين رنگ و لعاب مذهبي بزنيم كه چنين امري از سوي اكثريت اهالي فلسطين پذيرفته شده باشد. ما حقّ نداريم براي مردم فلسطين تعيين تكليف كنيم. ما حقّ نداريم به جايشان تصميم بگيريم. اگر آنان راه و روش ما را نپذيرفتند، حقّ نداريم آنها را متّهم كنيم. به تصميمات ملّت فلسطين احترام بگذاريم، چه‌بسا تصميم آنها با رأي آرماني ما سازگار نباشد. فلسطين در درجۀ اول سرزمين آنهاست و در درجۀ دوم قبله و زيارتگاه ما. نگاه ايراني به مسألۀ فلسطين چهار مؤلفه دارد: ۱. همزيستي مسالمت‌آميز اديان، اسلام و مسيحيت و يهوديت در بيت‌المقدس. ۲. دفاع از حقوق شهروندي فلسطيني‌ها ازجمله آوارگان فلسطيني. ۳. دفاع از حق مشروع فلسطين در مبارزه با غاصبين صهيونيست چه به‌صورت انتفاضه و چه به‌صورت مبارزات سياسي و ديپلماتيك. ۴. لزوم احترام به نظر و رأي اكثريت ملت فلسطين.
در زبان فارسي واژه «قَسري» چندان مانوس نيست. قَسر يعني با زور و اكراه به كاري واداشتن. دير يا زود حكومت قسري تسليم اراده ملي مي‌شود. سرعت زوال حكومت قسري به‌ميزان رشد فرهنگي جامعه و درجۀ شجاعت و درايت فرهيختگان و عالمان آن جامعه بستگي دارد.
نهضت مشروطه نخستين كوشش براي محو سلطنت مطلقه از حيات سياسي ايران بود، اما عمر سلطنت مشروطه در ايران حتي به دو دهه هم نرسيد و سلطنت مطلقه نهادهاي مشروطه را به امور تشريفاتي و ظاهري تبديل كرد. انقلاب اسلامي دومين كوشش براي استقرار حكومتي مستقل، آزاد، عادلانه و اسلامي بود كه پيش نويس قانون اساسي جمهوري اسلامي حكايتي صادق از آن مطالبات است. عمر جمهوري اسلامي نيز حتي به يك سال هم نرسيد و در زير نام جمهوري اسلامي، حكومتي استقرار يافت كه مي‌توان از آن به «جمهوري ولايي» تعبير كرد. مخلوطي از حكومت جمهوري و حكومت ولايي انتصابي مطلقه.
ضوابط نظارت بر عملکرد رهبران در ضرورت مطلق نظارت نیاز تمامی انسان‌ها به نظارت نظارت بر رهبران از حقوق اولیه آحاد ملت است . نظارت
معناي ادعای الوهیت در ادبيات ديني یکه‌سالاری دینی و ادعای الوهیت صفات لازمه الوهیت احکام بشری پیامبر در قضاوت و سیاست سیاست‌ورزی آزادی‌خواهانه ائمه اطاعت
شرع شورای نگهبان دربرابر قانون مجلس مراد از موازين شرع و احكام اسلام مطابقت يا عدم مغايرت با احكام اسلام؟ مقصود از تشخيص عدم مغايرت
فقاهت و سیاست نقش کلیدی فقاهت در قانونگذاري عدم اشتراط فقاهت در تصدي بالمباشره و مستقيم سياست فقاهت و سياست* مسئله «ولايت فقيه» به‌لحاظ نظري
فريضه «نقد قدرت» يکي از ضروریات امروز جامعه ما است. به‌طور کلي زماني که انقلاب اسلامي در ايران آغاز شد دو تلقي از اسلام رو در روي يکديگر قرار گرفت. يک تلقي، تلقي جديدي بود که بعداً نام «اسلام سياسي» به آن نهاده شده و تلقي ديگر تلقي «سنتي» از اسلام بود. براي اينکه بار ارزشی بر آن ننهيم صرفا آن را با نام «اسلام غير سياسي» ياد مي‌کنيم. مراد از اسلام سياسي اسلامي نيست که صرف و هزينه سياست مي‌شود، بلکه مرادم اين است که در حوزه عمومي آيا اسلام به‌عنوان دين خاتم سخني براي گفتن دارد يا نه. تعاليم ديني منحصر به مباحث اخلاقي و ارتباط انسان و خدا نمي‌گردد.
، دموکراسی، تئوکراسی، برابری، نظارت، مشارکت، انتخابات، قانونگذاری
ما مي‌توانيم انديشۀ جديد شمس الدین را خلاصه كنيم در دو نكته: يكي در فقه سياسي است كه ايشان با عدم پذيرش ولايت عامه فقيه، قائل به نوعي مردم‌سالاري ديني مي‌شود و تمام اركان جامعه را به انتخاب مردم مي‌داند و اين نكتۀ خيلي مهمي است. و نكتۀ دوم اينكه براي زنان هم حق زمامداري و هم قضاوت را قائل مي‌شود.
ولايت فقيه مفهومي است كه پس از انقلاب اسلامي ايران به‌عنوان حكومت اسلامي شيعي بر سر زبان‌ها افتاد و اكنون نزديك به ربع قرن از تجربه آن مي‌گذرد. يكي از سؤالات مطرح درباره سياست در ايران معاصر اين است، «آيا ولايت فقيه با مردم‌سالاري سازگار است؟» اين سؤال را از دو منظر مي‌توان پاسخ داد، يكي از زاويه انديشه سياسي و ديگري از دريچه جامعه‌شناسي سياسي و بررسي آنچه در ايران رخ داده است. اين مقاله از منظر اول به مسئله نگريسته است و سه پاسخ عيني را به مثابه سه رويكرد مطرح از هم تفكيك كرده است.
– ضوابط دو تلقي از اسلام – ضوابط دموكراسي – اسلام و دموكراسي – اصل اول: اسلام و نظارت همگاني – اصل دوم: اسلام و
– دو سؤال کلیدی – مقوّمات و ارکان دموکراسی – دموکراسی و استبداد در ایرانِ سده اخیر – اسلام بهمثابه مانعِ گذار به دموکراسی –
– نقش سه‌گانه روحانیون در گذار به دموکراسی . – روحانیون مدافع و مانع گذار به دموکراسی در نهضت مشروطه – تغییر متن و حاشیه
– ارتباط دین مردم با نظام سیاسی جامعه . – ضوابط چهارگانه حکومت سالم از زاویه دین – مذهب رسمی و قانون اساسی دين در
برای تماس می توانید از نشانی ایمیل
[email protected]
استفاده کنید.