معاد

چه خداشناس باشید چه نباشید زندگی انسان با رنج همراه است، رنجی که می تواند مایه راحت و آرامش ابدی باشد. عذاب دائم تنها بهره‌ی کسانی است که نه ذره ای عمل صالح کرده اند نه اندکی ایمان. اینان اقلیت محض در طول تاریخ آدمی هستند.

دائمی بودن شامل دنیا و اخرت می شود. اگر منحصر به دنیاست معنایش موقت بودن است. سلولها بر دو قسم هستند برخی هر چند سال یک بار تجدید می شوند برخی با عمر بدن آدمی زنده اند. اما هر دو گروه با مرگ آدمی می میرند پس دائمی نیستند. گروه دوم در دنیا با آدمی ملازمند اما در اخرت حتی همین گروه هم هویت آدمی را نمی سازند.

موحدانی که عمل صالح کرده اند در آخرت اهل نجاتند، و در میان ادیان توحیدی و ابراهیمی اسلام اکمل آنهاست، اسلام ظرفیت بیشتری برای نجات دارد اما معنی آن محرومیت از نجات پیروان دیگر ادیان توحیدی ولو بعد از ظهور اسلام نیست. بر این باورم که این نظر قابل دفاع است و قرآن مدافع آن است.

اگر حق مالی است می باید به بازماندگان ادا کرد. اگر غیرمالی است از قبیل تهمت و غیبت می باید نقض آن را به همان افرادی که مطلب خلاف را شنیده اند رسانید یا در همان جایی که قبلی منتشر شده نقض آن یا بیان خیر وی منتشر شود.

عالم قبر همان عالم برزخ است و با مرگ آغاز می شود. از آنجا که غالبا شب اول مرگ با شب اول قبر یکی است به آن شب اول قبر اطلاق شده است. اصل سوال توسط دو ملک (نکیر و منکر) در ابتدای برزخ در روایات فراوانی وارد شده است. اما جزئیات آن سوالات اتفاقی نیست و جای بحث دارد. بسیاری از نکات عالم برزخ به زبان نمادین است و متناسب با عقلانیت مخاطبان اولیه تشریح شده است.

عدم تغییر گروهی از سلولها در طول زندگی معنایش «بقای آنها بعد از مرگ آدمی» نیست. کدام دلیل زیست شناسی اثبات کرده است که بعد از دفن شدن انسان اینگونه سلولهای عصبی و مخطط عضلانی نمی پوسند و پس از حشر آدمی با همین سلولهای بدن دنیویش محشور می شود!؟

پرسش: بیش از یک ماه پیش خبری منتشر شد که ادعا شده بود پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌ها جهنم را نفی کرده و وجود جهنم را مساوی با زیر سوال بردن عشق الهی دانسته است. یکی از روش‌های فهم صفات خداوند در کلام شیعه، برساختن برترین صفات برای خداوند و منزه ساختن او از هر عیب و نقص و نیازی است. به گمان من وجود مفهومی به نام جهنم نشانه ضعف است. حتی اگر بتوان در دنیا که جریان امور بر اساس ظواهر است، وجود مسائلی مانند زندان و مجازات و…

پرسش: در برخی مناطق غیرمسلمان نشین خارج از کشور برخی قبرها رو به قبله نیست و دفن رو به قبله مستلزم هزینه اضافی گاهی خرید دو قبر مجاور است که بازماندگان تمایلی به پرداخت هزینه اضافی ندارند. آیا شرعا می توان میت مسلمان را در چنین شرائطی به غیر قبله دفن کرد؟   پاسخ: ۱. دفن میت رو به قبله در مذاهب امامیه، شافعیه و حنبلیه واجب و در مذاهب مالکیه و حنفیه مستحب است. ۲. مستند وجوب دفن رو به قبله تاسی به دفن پیامبر رو به قبله، روایتی…

پرسش: چرا کسی شیعه به دنیا می اید و عمدتا شیعه از دنیا میرود پس رستگار می شود و کسی نامسلمان به دنیا میاید و نامسلمان از دنیا میرود پس عاقبتش بد می شود؟ آیا درست است که پاسخ داده شود ما در عالم ذر امتحان دادیم و بر آن اساس در این دنیا چیده شدیم، مثلا اگر خوب امتحان داده باشیم روحمان در کالبد یک شیعه میرود و اگر بد...و اگر خیلی خوب امتحان داده باشیم مثلا امام می شویم، و یک نامسلمان هر کاری بکند در این دنیا…

پرسش: در خصوص مقوله‌ی «رجعت» آیا دلایل معتبر و مستندی در دسترس هست؟ پاسخ: رجعت به معنای بازگشت برخی از اموات به زندگی دنیا در آخرالزمان قبل از قیامت از ضروریات اعتقادی نیست. در این زمینه به رساله‌ی رجعت مرحوم آیت الله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (منتشر شده در مجموعه‌ی رسائل ایشان) مراجعه فرمائید. موفق باشید.

اخیرا در پاسخ پرسشی بیان داشته اید خدا و رسولان و مومنان صالح، در عالم برزخ و حیات برزخی شاهدان عمل مردم می باشند. منظور شما از شاهد چیست؟ آیا منظور شما نظاره گر(دیده بان) بودن ایشان است؟ آیا رسولان و مومنان صالح، "همه" اعمال افراد را می توانند مشاهده کنند؟  بفرمایید چگونه مخلوقی که به سبب نوع خلقتش، خواسته یا ناخواسته دچار خطا ء(گناه) می شود، از طرف فرد یا افرادی غیر از خداوند، به راحتی اعمال او قابل مشاهده می باشد؟  آیا این فرض با ستارالعیوب بودن حضرت حق، قابل جمع است؟ پاسخ: مراد از…

پرسش: آیه مبارکه ۱۰۵ سوره توبه چنین  می فرماند که ( خداوند و پیامبرش و مومنان اعمال شما را خواهند  دید ) بفرمایئد پیامبران الهی که در قید حیات  نمی باشند چگونه اعمال انسانها را خواهند دید و منظور از مومنان چه کسانی هستند که همراه پیامبران اعمال  ما را زیر نظر دارند؟ پاسخ: آیه‌ی ۱۰۵ سوره توبه وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّـهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ ۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ «و بگو: بكنيد، كه به زودى خدا و پيامبر او و مؤمنان در كردار شما خواهند نگريست،…

پرسش: با توجه به ماجرای عزیر پیامبر و یا سخن حضرت عیسی در مورد عدم اطلاع از پیروانش بعد از معراج و یا آیاتی که می گویند مردگان چیزی از زندگان نمی شنوند و یا نمی توانند حاجتی را برآورند ، مسئله شفاعت و توسل و زیارت ائمه چه می شود ؟ (بقره ، آيه 260. - روم 52 - نحل 20، 21 - فاطر 14 - احقاف 5 - مائده: 116 و 117 - فاطر 22 - نمل 80) پاسخ: الف. آیاتی که اشاره کرده اید بر دو دسته اند: دسته…

ن پرسش: آیا شنیده های تاریخی مبنی بر سالم بودن بعض اجساد مسموع و حجت است؟ چرا اجساد حضرات جعفر طیار و حجر بن عدی در ماجرای نبش قبر اخیر موجود نبود؟ (اگر وجود می داشت ، الان همه جا پر بود!) پاسخ: سالم ماندن جسد «برخی» از صالحان در قبر قابل انکار نیست. اما این عمومیت ندارد. امکان سالم ماندن اجساد مومیایی نشده‌ی برخی صالحان *** پرسش: فرموده اید اجساد بعض صالحان سالم می ماند. آیا صالحین شما کسانی در رویاهای بشرند؟ در حالیکه از باب واقعافرادی مثل جعفر…

بازخواست همه‌ی انسانها در قیامت توسط خداوند بر اصول و فروع انجام می شود، نه در دنیا نه توسط آدمیان. این بازخواست شامل هر بنی بشری است نه فقط غیرمسلمانها. بازخواست نیز از تکلیف واقعی است نه ظاهری. اگر قرار باشد مسلمان فاسقی که واجبات و محرماتش را رعایت نمی کرده در آخرت عقاب شود، چرا کافری که علاوه برآن تکالیف عملی اصول نظری را نیز با تقصیر زیر پا گذاشته عقاب نشود!؟

پرسش: آیا گزارشهایی که بعضاً ارائه شده در خصوص سالم بودن برخی از اجساد علما نظیر مرحوم شیخ صدوق صحت دارد یا خیر؟ آیا چنین چیزی (سالم ماندن جسم بدون مومیایی شدن) امکان دارد؟   پاسخ: نپوسیدن اجساد صالحان (مومیایی نشده) توسط برخی افراد موثق حکایت و در برخی کتب معتبر مکتوب شده است. این امر ممکن است. موفق باشید محسن کدیور

مجاز نیستیم دوستمان را بکشیم، حتی اگر خودش چنین درخواستی بکند و اطلاعاتی هم در ذهن داشته باشد که نباید به دست دشمن بیفتد. شرعا و اخلاقا مجاز نیستیم به دلیل اجتناب از ضرر محتمل جان خودمان یا دیگری ولو به درخواست خودش بگیریم . به عبارت دیگر مطابق آیه ۳۳ سوره‌ی اسراء این کشتن «حق» نیست تا از حرمت قتل نفس خارج شود.

وصیت به بخشیدن اعضای بدن بعد از مرگ مغزی یا بخشش آن توسط اولیاء میت شرعا بلامانع است، چرا که با مرگ مغزی با تشخیص پزشکان متخصص نفس محترمه ای در کار نیست تا حرمتی در کار باشد

پرسش با توجه به اینکه اصل انسان روح اوست و جسم در هرحال قبل و بعد از مرگ فانی است، آداب پس از مرگ از قبیل شستشو و کفن و تلقین میت و نحوه ی گزاردن در قبر که همه مربوط به جسمی است که بسیار در اسلام به فانی بودن آن اشاره شده است چه لزومی دارد؟ آیا این هم مربوط میشود به برداشت شخصی هر کس ازدین که یک فقیهی این برداشت را داشته و به همه ی مردم تسری داده؟ آیا این عقیده ی من درست است…

پرسش: در مورد زیارت ائمه اطهار سوال دارم که فلسفه ی حضور در محل دفن ایشان تحت عنوان زیارت چیست؟ و زیارتی که در روایات به آن سفارش شده منظور چیست؟ آیا  منظور همین حضور در مرقد ایشان است؟ و صرف این  کار چه فواید و آثاری دارد و آیا منظور از زیارت چیزی بالاتر از اینها نبوده است؟ پاسخ: پاسخ اجمالی به پرسش شما به قرار زیر است. زیارت قبور پیامبر (ص)، امامان (ع)، صالحان، عالمان و شهیدان فلسفه ای جز زنده نگاه داشتن راه و روش آنها و…

پرسش: اگر امکان دارد درباره زیارت اهل قبور نظرتان را بفرمایید. آیا حتما بر سر مزار باید رفت تا ثواب داشته باشد؟ پاسخ: زیارت اهل قبور باعث می شود که زائر به یاد مرگ و آخرت بیفتد، در غالب مردم این تذکر بدون زیارت مزار حاصل نمی شود. البته به هر میزان بتوانیم بیاد فرد ازدنیارفته باشیم - ولو بدون زیارت مزار- به همان میزان از ثواب بهره مند می شویم. محسن کدیور