۱۳۹۸

ترجمه آلمانی

دو مقاله در کتاب «در راه اسلام دیگر»

کتاب «در راه اسلام دیگر: متونی از متفکران ایرانی» (۲۰۰۹، فرایبورگ) کتابی است به زبان آلمانی به انتخاب، ترجمه و توضیحات کتایون امیرپور استاد ایران‌شناسی دانشگاه کلن در معرفی و ترجمه مهمترین آثار سه روشنفکر دینی حوزوی محمد مجتهد شبستری، محسن کدیور و حسن یوسفی اشکوری. کتاب شامل سه فصل است و در هر فصل بعد از معرفی متفکر دو مقاله وی ترجمه شده است. در فصل دوم کتاب ترجمه این دو مقاله کدیور آمده است: «اسلام و دموکراسی: سازگاری یا ناسازگاری؟» و «از اسلام تاریخی به اسلام معنوی».

نقد مقاله اسلام رحمانی

فهرست نقد‌های مقاله اسلام رحمانی

اسلام رحمانی متن سخنرانی نیمه شعبان (۲ مرداد ۱۳۸۹) کدیور در مرکز فرهنگی اسلامی ایرانیان اوکلند، شمال کالیفرنیا است. تا کنون ۲۵ یاداشت و مقاله و حداقل سه کتاب در نقد آن منتشر شده است. منتقدان طیف متنوعی را تشکیل می دهند. مهمترین منتقد اسلام رحمانی آقای خامنه ای است. ناشر یکی از مقالات پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبری و ناشر دو کتاب اصلی نقد اسلام رحمانی نهاد نمایندگی رهبری در دانشگا‌هها هستند. متن کامل کلیه یادداشت‌ها و مقالات و مشخصات کتابها در این فهرست جمع آوری شده است.

احکام نماز

نماز مسافر

مسافر کسی است که حداقل مسیر یک روز معتدل (رفت و برگشت) در حدود ۱۰ ساعت با احتساب استراحت راه بپیماید. مسیر یک روز با وسیله نقلیه عمومی متعارف در زمان ما در جاده ای معتدل با سرعت متوسط حدود ۸۰۰ کیلومتر است. بین دو ملاک زمانی پنج ساعت و ملاک مکانی ۴۰۰ کیلومتر هرکدام زودتر محقق شد فرد مسافر است. در سفر هوایی هشت ساعت سفر (حداقل چهار ساعت رفت) و مسافت طی شده توسط هواپیمای مسافربری (معادل ۳۲۰۰ کیلومتر) ملاک است، نه مسافت اتوبوس یا شتر در زمین.

مصاحبه تحلیلی

راهکارهایی در مقابله با خطر تجزیه ایران

چه کسانی که جمهوری اسلامی را اصلاح پذیر می‌دانند، چه منتقدانی که امیدی به اصلاح آن ندارند اما به حرکت درون‌زا و مستقل برای حاکمیت قانون و استقرار یک رژیم دموکراتیک سکولار مبارزه می‌کنند، و چه اپوزیسیونی که به طناب پوسیده‌ی امثال ترامپ آویزان شده‌اند، هر سه گروه به حفظ تمامیت ارضی ایران اعتقاد دارند. باید ایران یکپارچه‌ای بماند تا به شکل جمهوری اسلامی بالفعل، شکل اصلاح شده‌ی جمهوری اسلامی، یا جمهوری دموکراتیک سکولار غیروابسته، یا رژیم مشروطه یا جمهوری وابسته به آمریکا اداره شود.

نقد کتاب ابتذال مرجعیت شیعه

فهرست و متن کامل نقدهای کتاب ابتذال مرجعیت شیعه

در نقد کتاب «ابتذال مرجعیت شیعه» تا کنون هفده یادداشت، مقاله یا سلسله مقالات و دو کتاب منتشر شده است. متن کامل مقالات و مشخصات کتابها در این فهرست آمده است. در این عرصه پنج نویسنده فضل تقدم دارند. حسینی اشکوری نخستین منتقد با سه نقد، ذوعلم و مؤمن قمی هر یک با دو نقد در صدر جدول رده بندی هستند. علی‌پور وحید نخستین کتاب را در نقد ابتذال مرجعیت شیعه منتشر کرد، و بابائی با سلسله مقالاتی پایه دومین کتاب نقد را ریخت. اندیشکده برهان خط مقدم نقد بوده است.

نقد کتاب ابتذال مرجعیت شیعه

انتشار دو کتاب‌ در نقد «ابتذال مرجعیت شیعه»

تا کنون دو کتاب در نقد کتاب ابتذال مرجعیت شیعه: استیضاح مرجعیت مقام رهبری (۱۳۹۴) منتشر شده است. اولی کتاب «ارتقای مرجعیت شیعه» (۱۳۹۴) نوشته‌ حسن علی‌پور وحید توسط دفتر نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها در قم منتشر شده است. کتاب دوم «ابتذال شبهه افکنی» (۱۳۹۷) به قلم نویسندگان اندیشکده برهان (از مؤسسات اقماری دفتر رهبری) توسط انتشارات دیدمان در تهران در سال ۱۳۹۸ توزیع شده است. به شهادت نقدهای متعدد این دو مؤسسه، نقد آراء کدیور یکی از ماموریت های اصلی آنها از سوی دفتر رهبری است.

نقد کتاب حکومت ولائی

فهرست نقدهای کتاب ”حکومت ولایی”

مشخصات کامل بیست وسه مقاله/یادداشت و سه کتاب مستقل در نقد کتاب حکومت ولائی (۱۳۷۷، ویرایش دوم: ۱۳۸۰، چاپ پنجم: ۱۳۸۷) و پنج مطلب مرتبط؛ استاد عبدالله جوادی آملی و مقام رهبری جمهوری اسلامی از جمله منتقدان شاخص این کتاب هستند. حکمت و حکومت (مهدی حائری یزدی) مهمترین نقد فلسفی و حکومت ولایی مهمترین نقد فقهی نظریه ولایت فقیه هستند.

مصاحبه کوتاه

خاطره پرافتخار جنبش سبز در حافظه ملت ایران

اگرچه جنبش سبز سرکوب شد، اما از آن «یک خاطره پرافتخار» در حافظه ملت ایران باقی مانده است. اگر جنبش مرده بود رهبرانش هشتمین سال حصر خانگی غیرقانونی را تحمل نمی کردند. هنوز منتظرم تا میرحسین موسوی قفل سکوت هشت ساله را بشکند. البته می توان در تفسیر تابلوهای نقاشی یا سکوت معنی دار او نوشت، اما جنبش سبز اگر قرار است حقیقتا زنده باشد چشم به راه بیانیه های جدید تحلیلی میرحسین یا نامه‌های تشریحی او به محضر ملت ایران است.

نواندیشی دینی

بازخوانی شریعت

شریعت سبک زندگی مؤمنانه است. موازین و استانداردهای اسلامی است. ارزشهای اخلاقی قسمت اعظم آن است. مناسک و شبه مناسک و سر خط قوانین اسلامی نیز دیگر جزء آن است. واضح است اگرچه شریعت مشتمل بر قانون هم هست اما قانون جزء ثانوی آن است. جزء اصلی ارزشها و موازین و استانداردهای زندگی مومنانه است. این شریعت ارزش مدار است نه قانون مدار. خلاف حکمت بالغه الهی است که عقلانیت قرن اول هجری حجاز را سقف عقلانیت بشری در همه ازمنه و امکنه قرار دهد.

احکام نماز

نماز قضا

اگرچه خواندن نماز قضا فوریت ندارد و به شرطی که منجر به مسامحه در ادای تکلیف و سستی در عبادت نشود، فرد تا آخر عمر فرصت دارد؛ اما از آنجا که نخواندن نماز قضا در نخستین فرصت و انباشته شدن آنها غالبا منجر به انجام «صورت بی سیرت نماز» (و نوعی اسقاط تکلیف شکلی) می شود، پسندیده است که انسان نگذارد تعداد زیادی نماز قضا بر ذمه او باقی بماند. قضای نماز، روزه‌و حج میت به ویژه با اخذ اجرت (عبادات استیجاری) محل اشکال است. 

مقدمات نماز

وقت نماز

أوقات نماز در کتاب و سنت مطابق مناطق معتدل تعیین شده است. در مناطقی که شش ماه سال شب و شش ماه سال روز است، و مناطقی که در برخی فصول سال شب بسیار کوتاه و روز بسیار بلند دارند از جمله مناطق بالای مدار ۴۳ درجه، أوقات نماز مشابه ساعات یکی از شهرهای مناطق معتدل (مثلا مکه) در همان روز تعیین می شود، ولو در شهر مورد بحث در مورد نماز صبح یا مغرب به ترتیب آفتاب چند ساعت قبل طلوع کرده باشد یا چند ساعت بعد غروب کند.

احکام نماز

برخی احکام نماز

افضل اقامه‌نمازهای پنج‌گانه در پنج وقت است وقتی که عذری در کار نباشد، اما جمع بین ظهر و عصر، و مغرب و عشا بدون عذر در حضَر جایز است. اوْلی قرار دادن دستها بر رانها در زمان قیام نماز است، البته با بستن دستها نماز باطل نمی شود. شیعیان مجاز نیستند در نمازهایشان بعد از قرائت حمد آمین بگویند و اگر عالمانه وعامدانه کلمه ای به قصد جزئیت به نمازشان اضافه کنند نمازشان باطل می شود. از مجموعه ادله بیش از استحباب جهر در برخی نمازها بدست نمی آید.

صفحه اصلی

نسخه جدید وبسایت

همزمان با عید سعید فطر نسخه جدید وبسایت با کارائی‌های جدید بالا آمد، از جمله طراحی متناسب با موبایل و تبلت، تغییر طراحی و رنگ صفحه اول و صفحات داخلی، افزایش بخش بایگانی با سه قابلیت بایگانی ماهانه، سالانه و ده ساله؛ اضافه شدن جستجوی پیشرفته (گوگل)، اضافه شدن صفحه راهنمای وبسایت؛ و کوتاه تر شدن چکیده مطالب. مواردی نیز به تدریج صورت خواهد گرفت از جمله پالایش و نظم جدید مطالب قبلی، افزودن مطالب تازه و صفحات جدید خصوصا در بخش ترجمه آثار و بالاخره افتتاح وبسایت عربی. لطفا پیشنهادات و انتقادات خود را ایمیل کنید.

اخبار

عید سعید فطر مبارک باد

چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۹۸، ۵ ژوئن ۲۰۱۹، اول شوال ۱۴۴۰: عید سعید فطر
الوداع ای زمان طاعت و خیر / مجلس ذکر و محفل قرآن
مهر فرمان ایزدی بر لب / نفس در بند و دیو در زندان (سعدی)
روزه یک سو شد و عید آمد و دل‌ها برخاست (حافظ)
عید بر عاشقان مبارک باد / عاشقان عیدتان مبارک بادعید آمد
به کف نشان وصال / عاشقان این نشان مبارک باد (مولوی)
عید آمد و عید آمد وان بخت سعید آمد / برگیر و دهل می‌زن کان ماه پدید آمد
عید آمد ای مجنون غلغل شنو از گردون / کان معتمد سدره از عرش مجید آمد (مولوی)

سخنرانی

اسلام، قدرت سیاسی و حقوق انسان

درپاسخ به چهار پرسش زیربنایی، دو رویکرد در میان مسلمانان معاصر در ایران قابل مشاهده است: رویکرد محافظه کارانه به اسلام که برای دریافت موازین قدرت سیاسی و حقوق انسان می پندارد باید به متون اسلامی مراجعه کرد. (فقه سنتی، اسلام حکومتی و اسلام سیاسی غیرحوزوی) رویکرد اسلام نواندیش از متون دینی بیش از ارائه برخی رئوس اخلاق سیاسی و عدم ناسازگاری با حقوق بشر انتظاری ندارد. فرزند نسلی هستم که آمده بود با دین و مذهب کاملش دنیا را عوض کند و نظمی نو در اندازد. امروز متواضعانه به این نقطه رسیده ام که در عین احترام کامل به تعالیم اسلامی دراکثر قریب به اتفاق حوزه های اجتماعی و سیاسی می گویم «ره چنان رو که رهروان رفتند». اخذ کارشناسانه آخرین دستاوردهای علمی بشر به انتخاب عقل جمعی به شرطی که با استانداردهای شریعت که ارزشهای اخلاقی هستند تعارضی نداشته باشد، طریقی متواضعانه و محتاطانه و متناسب با ظرفیتها و منزلت و جایگاه علمی ما در جهان است.

نواندیشی دینی

اصلاح دینی در اسلام شیعی

اصلاح دینی درسده اخیر اسلام شیعی در ایران حداقل پنج سرمشق دارد. سرمشق اول: اصلاح دین از طریق پالایش احادیث و آموزه های تشیع، تاکید بر تعالیم قرآن. سرمشق دوم: پاک دینی: اصلاح دین از طریق خرافه زدایی: اصل تشیع خرافه است و از اسلام نیز باید عبور کرد! سرمشق سوم: تلفیق اسلام با سوسیالیسم و برخی آموزه های مارکسیسم (پروتستانتیسم اسلامی) سرمشق چهارم: اصلاح دین از طریق به دست گرفتن قدرت سیاسی: اسلام حکومتی. سرمشق پنجم اصلاح دین از طریق تقلیل دین به امر حداقلی مشترک بین ادیان الهی، و پرکردن نیازهای معنوی با ذوقیات عرفانی. اسلام شیعی چهار رکن دارد: قرآن (کلام الله)، سنت رسول الله، سیره ائمه و عدالت. اگر از این چهار رکن به رکن اول اکتفا کنیم می شود اسلام پروتستانی جدیدی بنام «اسلام قرآنی». اگر به دو رکن نخست اکتفا کنیم اسلام اهل سنت حاصل می شود. اگر به سه رکن منهای عدالت بپردازیم می‌شود «اسلام شیعی اخباری». و اگر هر چهار رکن بماند می شود «اسلام شیعی اصولی». اصلاح اسلام شیعی بدون حفظ این چهار رکن، بازسازی اصل دین است نه اصلاح دینی.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

بازخوانی مفهوم امامت و تشیع: نقدها و واکنش‌ها

«آئینه اندیشه: بازخوانی مفهوم امامت و تشیع؛ نقدها و واکنشها» به عنوان «بولتن عقیدتی داخلی نظام» برای واکسینه کردن مدافعان تفکر سنتی توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در شهریور ۱۳۸۵ تهیه و منتشر شده است، اما در حقیقت «اولین ویژه نامه نقد نظریه علمای ابرار» است، که با هر نیتی صورت گرفته باید انتشارش را به فال نیک گرفت. متن یک مقاله و شش سخنرانی کدیور درباره تشیع و امامت همراه ده نقد آن که قبلا در مطبوعات مختلف منتشر شده بود یک‌جا در کنار هم منتشرشده است.  

روزه

برخی احکام روزه

امکان رؤیت هلال ماه رمضان بر اساس محاسبات معتبر علمی در یکی از مناطق کره‌ی زمین با چشم غیرمسلح، رؤیت هلال ماه با چشم غیرمسلح در هر نقطه‌ی کره زمین برای همه‌ی مناطق خالی از قوت نیست. به میزان پرهیز از محرمات و رعایت موازین اخلاقی و پاس داشتن حق الناس و حق الله مرتبه روزه باطنی بالاتر می رود. سالکان طریق حق به روزه ظاهری اکتفا نمی کنند ودر ارتقای مراتب روزه باطنی کوشا هستند.

خوردنی‌ها

گوشت خوک

خوردن گوشت خوک حرام است. حرمت آن لزوما به دلیل بروز بیماریهای شناخته شده نیست. ممنوعیت تناول گوشت خوک از تعالیم مسلم قرآن، از امور اتفاقی بین مسلمین و از جمله ضروریات عملی اسلام است. در صورتی که پودر چربی حیوانی از خوک باشد ترکیبات غذایی را حرام می کند. هرگونه استفاده‌ی خوراکی از خوک حرام است. خوردن ژلاتین که در آن از اجزای بدن خوک استفاده شده است حرام است. هرگونه تجارت با محرماتی از قبیل خوک حرام و معامله باطل محسوب می شود.

یادداشت

بلای سیل، اتهام تروریسم، و عبرت از الجزایر و سودان

فروردین امسال با چهار حادثه متفاوت آغاز شد. سالی که نکوست از بهارش پیداست. بلای سیل در بسیاری از استانهای ایران، وارد کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست گروههای تروریستی آمریکا، سقوط بوتفلیقه دیکتاتور الجزایر و عمر البشیر دیکتاتور سودان

یادداشت

عید مبعث و مشکلات مردم ایران

بیست و هفتم رجب عید سعید مبعث حضرت محمد بن عبدالله (ص) پیامبر رحمت بر همه مسلمانان جهان مبارک باد.
ایرانیان سال ۱۳۹۸ را با سیل آغاز کردند. خسارات جانی و مالی بلایای طبیعی با آمادگی و برنامه ریزی و مدیریت زمان بحران قابل کاهش است. چه در بحران خشکسالی و کمبود آبهای زیرزمینی و چه در بحران اخیر سیل، سوء مدیریت نهادینه کل نظام غیرقابل انکار است. اگرچه تاثیر منفی تحریمهای کمرشکن خارجی را نیز نباید از نظر دور داشت. در کنار این همه ندانم کاری نهادینه داخلی و زیاده خواهی وقیح خارجی، تنها با همیاری ملی و مدنی و احساس مسئولیت اخلاقی و دینی شاید بتوان بر زخم هموطنان نیازمند مرهمی گذاشت. به کمک هموطنان سیل‌‌زده بشتابیم.