۱۳۹۸

مصاحبه کوتاه

به رسمیت شناختن اعتراض مردم

جمهوری اسلامی باید صدای اعتراض مردم را به رسمیت بشناسد. تخریب و آتش سوزی کار مردم نیست. با تحریک مأموران امنیتی برای انحراف اعتراض ملی و توجیه سرکوب گسترده صورت می گیرد. نظام همه راههای اعتراض، تظاهرات و انتقاد مسالمت آمیز پیش بینی شده در قانون اساسی را مسدود کرده است و آن گاه به بهانه شرارت مردم را سرکوب می کند. در تجارب قبلی خصوصا در جنبش سبز در سال ۱۳۸۸ و مشخصا در روز عاشورا اراذل و اوباش اجیر شده توسط سپاه عامل اصلی خشونت بود نه مردم.

یادداشت

اعتراض به جمهوری اسلامی حق مردم ایران است

اعتراض مردم محدود به گرانی بنزین نیست و اعتراض به اصل نظام و رهبری آنرا در بر می گیرد. اعتراض حق مردم است و مطابق قانون اساسی باید به رسمیت شناخته شود. احتمال اینکه تخریب اموال عمومی توسط عوامل حکومتی با هدف مشوه کردن چهره تظاهرات مردمی صورت گرفته باشد کاملا جدی است. جمهوری اسلامی هیچ راهی جز به رسمیت شناختن صدای اعتراض مردم ندارد. اگر خامنه ای و مقامات جمهوری اسلامی ذره ای در عدم رضایت مردم ایران از سیاستهای کلانشان تردید دارند همه پرسی عمومی برگزار کنند.

مقاله

روز میلاد پیامبر

رسول خدا محمد مصطفی بنا بر قول اصح در دوازدهم ربیع الاول متولد شده است. این نظر اکثر اهل سنت و حداقل دوازده نفر از افاضل امامیه است، از جمله ابان بن عثمان، کلینی، مسعودی در اثبات الوصیة، قاضی نعمان، صدوق، حاسب طبری، شهید ثانی، آقا رضی قزوینی، حسینی اصفهانی، شیخ الشریعه اصفهانی، ابوالمجد اصفهانی، و محقق شوشتری. تعیین هفدهم ربیع الاول از تاسیسات شیخ مفید و شیخ طوسی برای ساختن هویت متمایز از اهل سنت برای شیعیان صورت گرفته و به تدریج به قول مشهور تشیع تبدیل شده است.

یادداشت

شیرزن زمانه ما

اعظم علایی طالقانی یکی از شیرزنان روزگار ما، بیش از همه صفات پدرش را داشت، اهل قرآن، شوری، مبارزه با استبداد و مروج اسلام رحمانی بود. وی یکی از مؤثرترین مدافعان حقوق زنان در ایران معاصر و نخستین زن نامزد ریاست جمهوری بود. فقهای شورای نگهبان که او را مکررا در انتخابات مجلس به اتهام آزادگی و در انتخابات ریاست جمهوری به اتهام مشخص زن بودن رد صلاحیت کردند در چشم این ملت جایی ندارند. اما از طالقانی و پدرش و مرامشان همواره با احترام یاد می شود.

یادداشت

لازم‌تر از واجب‌ترین واجبات کشور

مقام رهبری در دیدار با مجمع عالی فرماندهان سپاه فعالیت خارج از مرزهای کشور را «لازم‌تر از واجب‌ترین واجبات کشور» اعلام کرد. بیش از نیمی از جمعیت کشور زیر خط فقر روز را شب می کنند. در منطقه دیشموک استان کهکیلویه و بویر احمد، خودسوزی زنان در سال جاری به خاطر فقر فاحش رکورددار است. با صراحت از مقام رهبری می پرسم: «لازم تر از اوجب واجبات» کفاف، رفع گرسنگی و فقرزدائی مردم این کشور است یا بیت المال را هزینه ماجراجوئی‌های منطقه‌ای کردن، البته به اسم راهبرد دفاع بازدارنده؟

اخبار

افتتاح وب‌سایت عربی

وبسایت عربی برای عرب زبانان فرصت مناسبی است تا با صدایی متفاوت با صدای رسمی جمهوری اسلامی ایران آشنا شوند. صدایی که به میراث اسلامی از جمله میراث شیعی از منظر انتقادی و تاریخی می نگرد. با هر نوع «حکومت دینی» و «ولایت فقیه» مخالف است و از “حکومت دموکراتیک سکولار مستقل” دفاع می کند. حماس، حزب الله، الحشد الشعبی، رژیم بشار الاسد، و حوثی‌های یمن قطعا بر شهروندان ایران (صاحبان اصلی بیت المال ایران) کمترین تقدمی ندارند. در این راه پرمخاطره بناگزیر باید از تجارب یکدیگر استفاده کنیم.

یادداشت

مطالبات رهبری در ردیف قانون اساسی

قبل از ابلاغیه سیاستهای نظام قانونگذاری نظام ثنوی بود، ثنویت جمهوریت و اسلامیت، و شورای نگهبان قوانین مصوب مجلس را با دو ملاک می سنجید: عدم مغایرت با موازین اسلام و قانون اساسی. از ۶ مهر ۱۳۹۸ و ابلاغیه جدید رهبری نظام جمهوری اسلامی به نظامی تثلیثی تبدیل شد. به دو ملاک مذکور علنا و رسما ملاک جدیدی افزوده شد: سیاستهای کلی نظام یا مطالبات رهبری. با ازدیاد روزافزون این ابلاغیه ها سهم قانون اساسی کاهش یافته و میدان عرض اندام نهادهای انتخابی (مجلس و ریاست جمهوری) کوچک شده است.

یادداشت

خشک مغزی فقیهانه

کسی که عرفان را برنمی تابد – هرکه می خواهد باشد در هر لباس و مسندی – «خشک مغز» است. بحث در عصمت صوفیان نیست، آنها هم مثل هر بنی آدم دیگری خطای نظری و عملی داشته اند. مگر فقها کم خطای نظری و عملی داشته اند؟! فقه این افراد «حرام‌نامه» است. اگر در طول تاریخ کار دست این مفتیان خشک مغز بود شاهکارهایی همچون مثنوی مولوی و دیوان حافظ امکان تولید نداشت. عرصه هنر، ورزش، عرفان و مدرنیته با فتوا و استفتا و مفتی به سامان نمی رسد.

یادداشت

مصائب کتابخانه‌های الکترونیک ایرانی

محدودیتهای ایدئولوژیک و پولی بودن دو نقیصه اصلی کتابخانه‌های الکترونیک ایرانی است که باعث به حاشیه رانده شدن آنها از صحنه رقابت بین المللی کتابهای الکترونیک شده است. چهار کتابخانه اصلی غیرایرانی آرشیو اینترنتی کتابها، مکتبة نور، المکتبة الوقفیة، و شبکة الفکر للکتب الکترونیة همگی مجانی هستند، در حالی که کتابخانه های بزرگ الکترونیک ایرانی یعنی کتابخانه دیجیتال نور، پایگاه مجلات تخصصی نور، و کتابناک پولی و غالبا ایدئولوژیک هستند. اگر یک جو تدبیر در مدیریت فرهنگی جمهوری اسلامی بود کتابخانه‌های الکترونیکی ایرانی همانند کتابخانه‌های الکترونیکی غیرایرانی مجانی بود.

یادداشت

امام حسین از منظری دیگر

امام حسین در میان ائمه اهل بیت استثنا بود نه قاعده. درباره اهمیت فاجعه قتل مظلومانه سیدالشهداء و اهل بیت و اصحابش در کربلا در تشیع سنتی و انقلابی مبالغه شده است. مجالس ماتم حسینی در ازدیاد معارف اسلامی و رسوخ فضایل مذهبی در میان شیعیان موفق نبوده، چرا که اولا متمرکز در جزئیات مقتل بوده و اطلاع از معارف ضروری دینی وجهه نظر این مجالس نبوده، ثانیا شیعیان در تحقق فضایلی که حسین به خاطر احیای آنها جانش را فدا کرد متاسفانه از دیگر مسلمانان یا غیرمسلمانان جلوتر نیستند.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

امامت فرابشری یا علمای ابرار؟

رویکرد رقیب علمای ابرار امامت قدسی یا فرابشری است. رویکرد نخست متعلق به شیعه اعتدالی مبتنی بر روش تاریخی انتقادی، و رویکرد دوم متعلق به شیعه مسلط غالی مبتنی بر روش تعبدی جزم اندیشانه است. تفاوت‌های دو رویکرد در رکن اعتقادی امامت: ۱) نصب از جانب خدا یا نص از جانب پیامبر یا امام قبل، ۲) علم لدنی یا علم اکتسابی از محضر پیامبر یا امام قبلی، ۳) ملکه عصمت یا ملکه تقوی، ۴) دامنه امامت: زمامداری سیاسی و ولایت تکوینی و منبع معرفت دینی یا فقط منبع معرفت دینی.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

نقد علمای ابرار در کتاب‌سازی بیروت

کتاب الإمامة، قراءات جديدة ومنافحات عتيدة (بیروت، ۱۳۹۸) حاوی ترجمه دو مقاله منسوب به کدیور و ترجمه یازده نقد آراء وی است که در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۹ در مجله نصوص معاصرة منتشر شده بود. مهمترین اشکال کتاب مقاله اول آن است که مونتاژی ناشیانه از سخنرانی ها و مقاله کدیور است که ترجمه مقاله وی قلمداد شده. با توجه به هفت اشکال کتاب عنوان کتابسازی شایسته آن است. بازوهای فرهنگی جمهوری اسلامی در بیروت به این شیوه غیرحرفه‌ای، ضداخلاقی، خلاف شرع و غیرقانونی «امامت قدسی» را تبلیغ می کنند.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

محاکمه‌ی نظریه‌ی علمای ابرار!

شیخ احمد سلمان روحانی شیعه اهل قطیف در سال ۱۳۹۷ در بیروت به عربی کتابی منتشر کرده که ترجمه عنوان آن این است: توهم قرائت فراموش شده: محاکمه علمی نظریه «علمای ابرار». این کتاب دومین نقد مستقل و اولین نقد عربی کتاب منتشرنشده علمای ابرار است. موضع کتاب دفاع جزم اندیشانه از نظریه امامت قدسی است. نویسنده ندانسته اعتراف کرده که خود ائمه فضائل فرابشری امامت را انکار می کرده اند. در دادگاه افکار عمومی و اهل نظر «نظریه علمای ابرار» تایید و «نظریه امامت قدسی» موهوم اعلام می شود.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

فهرست نقدهای کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

ابراز و انتشار تحقیقاتم در الهیات انتقادی شیعه از پائیز ۱۳۸۴ آغاز شد. با انتشار دومین مقاله در بهمن ۱۳۸۵، دیگر امکان انتشار نبود! در خرداد ۱۳۸۶ دقیقا به «اتهام انحراف اعتقادی و سیاسی» در ایران ممنوع التدریس شدم. نویسنده از خرداد ۱۳۸۸ حتی از امکان تجدید چاپ کتابهایش در ایران هم محروم است. تا کنون سه کتاب مستقل، سه ویژه نامه، و ۵۰ سلسله مقاله، مقاله و یادداشت در نقد ابعاد مختلف «نظریه علمای ابرار» منتشر شده است، قبل از آن که خود کتاب امکان انتشار یافته باشد!

ترجمه عربی

ترجمه‌ی مقالات به‌ عربی

حداقل بیست مقاله کدیور به زبان عربی ترجمه و در بیست و نه نوبت منتشر شده، شش مقاله هم دو بار ترجمه شده اند. در اغلب موارد منبع اصلی ترجمه ذکر نشده است. به استثنای سه مورد کلیه ترجمه‌ها بدون اطلاع و اجازه نویسنده صورت گرفته است! مجله «نصوص معاصرة» و ناشر آن «مركز البحوث المعاصرة» در بیروت در زیرپاگذاشتن موازین، اخلاقی، شرعی و قانونی گوی سبقت را از دیگران ربوده است. اغلب مقالات در مجلات و هشت مقاله در سه کتاب در بیروت منتشر شده است.

نقد کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار

علمای ابرار در مجله‌ی نصوص معاصره‌‌ی بیروت

مجله‌ی نصوص معاصرة در بیروت در سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) پرونده‌ی ویژه ای به نظریه علمای ابرار کدیور اختصاص داده است. اکثر مطالب این پرونده ترجمه‌ی گاهنامه‌ی آئینه نقد دفتر تبلیغات حوزه‌ی علمیه‌ی قم در شهریور ۱۳۸۵ البته بدون ذکر ماخذ است. نصوص معاصرة دو مطلب را بنام کدیور ترجمه کرده از جمله مونتاژی متشتت از سخنرانی‌ها و مقاله وی بدون اذن و حتی اطلاع نویسنده و یازده مقاله در نقد او، که در ترجمه عناوین نقد شیوه حرفه ای رعایت نشده است.

ترجمه عربی

ترجمه‌‌های عربی کتاب‌ نظریه‌های دولت در فقه شیعه

در سالهای ۱۳۷۹ و ۱۳۸۳ دو ترجمه از کتاب نظریه‌های دولت در فقه شیعه با عناوین نظریات الحکم فی الفقه الشیعی: بحوث فی ولایة الفقیه (دارالجدید) و نظریات الدولة فی الفقه الشیعی (دارالهادی) در بیروت منتشر شده اند. ترجمه دارالجدید با اذن و مقدمه اختصاصی نویسنده منتشر شده، اما ترجمه دارالهادی بدون اطلاع و اجازه‌ی نویسنده به علاوه مقدمه ای انتقادی که دفاع تمام قد از نظریه رسمی جمهوری اسلامی است چاپ شده است.

ترجمه عربی

ترجمه‌ی عربی کتاب‌های کدیور

چهار کتاب به‌نام کدیور در بیروت بین سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۴ منتشر شده است، دو ترجمه از کتاب نظریه های دولت در فقه شیعه، ترجمه‌ی کتاب حکومت ولایی، و ترجمه‌ی کتاب منتشرنشده‌ی علمای ابرار. «نظریات الحکم فی الفقه الشیعی» (دارالجدید) و «الحکومة الولائیة» با اجازه و مقدمه اختصاصی نویسنده منتشر شده اند، برخلاف دو کتاب دیگر که متأسفانه بدون اطلاع و اجازه‌ی نویسنده چاپ شده اند. دارالهادی «نظریات الدولة فی الفقه الشیعی» را علاوه بر عدم اطلاع و عدم اجازه از نویسنده با مقدمه انتقادی منتشر کرده است!

یادداشت

پوشش زنان: مسئله اصلی؟!

زنان موظفند «زینت باطن» یعنی بدن خود را بپوشانند، اما پوشاندن «زینت ظاهر» (صورت، مو، سر، و گردن) واجب نیست، بلکه به عرف زمان و مکان بستگی دارد. اکنون در ایران هیچ تلازم عرفی بین نپوشانیدن مو و سر و گردن بانوان و عدم عفاف و نجابت نیست. اگر بانویی مقلد مراجع رسمی تقلید نباشد احدی مجاز به برخورد با مکلف نیست. صاحب رای فقهی عدم وجوب حجاب سر بانوان پاسخگو است. هیچ ارزش متعالی با اجبار و مجازات برقرار نمی شود چه برسد به امر اختلافی وجوب پوشش سر.

یادداشت

گونه شناسی تشیع معاصر

پیامبر در خطبه غدیر خم شاکله معرفت اسلامی را از طریق معرفی ثقلین برای پیروانش تعیین کرد. ائمه اعلم، اتقی و منصوص از جانب پیامبر یا امام قبلی بوده اند. رکن امامت منبع معرفت دینی است. تشیع یعنی اسلام را با برداشت علی و دیگر ائمه فهمیدن و روایت آنها را بر روایت دیگر صحابه ترجیح دادن. برای اتحاد اسلامی سنی و شیعه با حفظ هویت مذهبی خود به اصول مدارا، همزیستی مذهبی و احترام متقابل عمل می کنند. در معارف بازمانده از ائمه درسهای ارزنده ای یافت می شود.

اخبار

عید قربان و مشکلات مسلمانان

عید سعید قربان بر مؤمنان مبارک باد. عید قربان امسال را در شرایطی جشن می گیریم که در اقصی نقاط جهان مسلمانان تحت فشارند. مراسم نماز عید قربان در مسجدالاقصی توسط ماموران رژیم غاصب و آپارتاید صهیونیستی به خشونت کشیده شد. حذف خودمختاری مسلمانان جامو و کشمیر، فشار فزاینده بر مسلمانان یمن و سوریه، اویغورهای چین، روهینگیا در برمه، کشتارهای وقت و بی وقت از سوی نژادپرستان سفید، ادامه نابخردی های زمامداران ماجراجوی جمهوری اسلامی در بی توجهی به منافع ملی بخشی از مشکلات مسلمانان در دومین عید بزرگشان است.

نقد مقاله اسلام رحمانی

اسلام رحمانی و دشمنانش

اسلام رحمانی در مقابل اسلام فاشیستی، اسلام طالبانی، اسلام اموی و اسلام متحجرانه است، با ده مؤلفه رضایت خداوند، عدالت، عقلانیت، رحمت، اخلاق، کرامت و حقوق انسان، آزادی و اختیار، علم و کارشناسی، دموکراسی و سکولاریسم عینی. رهبر در سخنرانی تیر ۱۳۹۴ اسلام رحمانی را به‌شدت تخطئه کرد. در سه کتاب نقد اسلام رحمانی، آن را مقابل اسلام وحیانی معرفی کرده اند! ناشر دو کتاب «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگا‌هها» یکی هم به نقد آراء کدیور اختصاص دارد. با خواندن این کتابها با دشمنان اسلام رحمانی بهتر آشنا می‌شویم!

کتب نقد

کتاب‌های منتشرشده در نقد آراء کدیور

دوازده کتاب مستقل نقد: نقد یک رویداد (۱۳۷۸)؛ بازشناسی حکومت ولایی (۱۳۸۲)؛ جستاری در حکومت ولایی (۱۳۸۵)؛ نقد قال: تأمّلی انتقادی بر نامه «استیضاح رهبری» (۱۳۸۹)؛ مرور آرا و مواضع کدیور، گزارش ریشه‌ها و روند انحراف و خیانت فتنه‌گران (۱۳۹۱)؛ مکتب در فرآیند نواندیشی‏: بازخوانی انتقادی نواندیشی کدیور در حوزه شیعه‌شناسی (۱۳۹۴)؛ ارتقای مرجعیت شیعه (۱۳۹۴)؛ احیای حکومت ولایی (۱۳۹۶)؛ قرائت رحمانی: اسلام رحمانی از نگاه کدیور (۱۳۹۶)؛ ابتذال شبهه افکنی (۱۳۹۷)؛ وهم القرائة المنسیة: محاکمة علمیة لنظریة «علماء ابرار» (۱۳۹۷)، الإمامة، قراءات جديدة ومنافحات عتيدة (۱۳۹۸).

نقد کتاب حکومت ولائی

انتشار چند کتاب در نقد کتاب “حکومت ولایی”

سه کتاب مستقلی که در نقد حکومت ولایی منتشر شده اند عبارتند از: بازشناسی حکومت ولایی؛ جستاری در حکومت ولایی و احیای حکومت ولایی. کتاب سفارشی ولایت فقیه: ولایت فقاهت و عدالت‌ هم نیم‌نگاهی به حکومت ولایی دارد. مستوای هر سه کتاب متناسب با تبلیغات رسمی نظام است، پر سر و صدا و تنک‌مایه. جمهوری اسلامی نه از پس براهین «حکمت و حکومت» برآمده، و نه در برابر استدلالهای «حکومت ولایی» توانسته قد راست کند. بضاعت نظام در همین حد است.

ترجمه آلمانی

حق خدا و حقوق بشر: نقد اسلام تاریخی

«حق خدا و حقوق بشر: نقد اسلام تاریخی» (فرایبوررگ، ۲۰۱۷) ترجمه آلمانی فصول پنجم و ششم کتاب حق الناس است که در سال ۱۳۹۶ با ترجمه و مقدمه تحلیلی آرمین اشراقی مدرس مطالعات اسلامی دانشگاه گوته فرانکفورت منتشر شده است. این کتاب جلد هفتم از مجموعه کتاب های بنیاد جورج قنواتی: تفکر مدرن در جهان اسلام است. متن کتاب مصاحبه مکتوب بلند آفتاب «حقوق بشر و روشنفکری دینی» است. کتاب سه پیوست دارد: پرسش و پاسخ حقوق بشر و روشنفکری دینی، نقدهای مصاحبه، و دو تکمله درباره همجنس‌گرائی و بهائیت.