خدا

عذاب الهی و سوانح طبیعی

برخی سوانح طبیعی عذاب الهی هم بوده اند. هیچ دلیل معتبری در دست نیست که هر سانحه طبیعی عذاب الهی باشد. بسیاری از سوانح طبیعی با پیشگیری علمی خسارتی ندارد. برخی نیز در آینده چنین خواهد بود. عذاب الهی غیرقابل پیشگیری است.

لوازم عدم بخشش همه گناهان مگر شرک

هدف اصلی اسلام ساخته شدن جان آدمی از طریق وحدت با جانان است.ایمان به خدا منحصر به شهادتین زبانی نیست، اثری در عمل و اثری در قلب دارد. این آثار به تربیت و اخلاق آدمی منجر می شود. بخشش خداوند تنها مشمول حق الله است. اما حق الناس تا زمانی که صاحبان آن متجاوز به حقشان را نبخشند مشمول بخشش خداوند نمی شوند. تقدم حق الناس بر حق الله که از مسلمات تعالیم اسلامی است معنایش تقدم اخلاق و حقوق آدمی بر حقوق الهی از قبیل عبادات است. اگر نامسلمانی در دل به امر متعالی باور دارد و در عمل هم جز خیر نکرده است دلیلی نداریم جهنمی باشد. مسلمانی که در دل معلوم نیست ایمانش چگونه است و عملش نیز مجموعه رذایل است دلیلی بر بهشتی بودنش نداریم. نه هر نامسلمانی مشرک است نه هر مسلمانی موحد مؤمن!

ادله‌ی عدم وجود خدا!

پرسش: چند سال پيش بنيان فكري و رواني من در مورد وجود خدا كاملا در هم ريخته و در برزخ بدي دست و پا ميزنم.

اسلام باورمندان خدای غیرمتشخص

مسلمانی در گرو باور به توحید است، اما جزئیات توحید همواره مورد بحث بوده است، و جمعی از عرفا و حکما تفسیری متفاوت از غالب مسلمانان در مورد تشخص خداوند ارائه کرده اند. قائلان به خدای غیرمتشخص مادامی که خود را مسلمان می دانند مسلمانند.

اقسام علم خداوند

پرسش: مفسرین و مترجمین آیه ۱۰۵ سوره توبه را این چنین ترجمه نموده اند: اي محمد ! بگو هر كاري كه مي‏خواهيد چه خوب و

حساب و تقدیر منحصرا در دست خداوند

غلات مفوضه بر این باورند که خداوند کار عالم و آدم را به چهارده معصوم تفویض کرده است. به حساب بندگان رسیدن در شب قدر از جمله امور تفوض شده و بخشی از ولایت تکوینی ائمه در این رویکرد است. نص کتاب انحصار رسیدگی به پرونده‌ی آدمیان توسط خداوند است و لاغیر. در شب قدر و غیر آن حساب آدمیان توسط خداوند تقدیر و ارزیابی می شود و هیچ بشری در این امر الهی دخالتی ندارد.

خدای متشخص و خدای غیرمتشخص

پرسش: لطفا در مورد خدای متشخص و خدای غیر متشخص توضیح بفرمایید و اگر منبعی برای مطالعه در نظر دارید، نام ببرید.   پاسخ: خدای

علم الهی و اختیار آدمی

پرسش: اینکه خداوند آخر و عاقبت ما را رقم زده و نوشته و یا اینکه می داند، با اختیار منافات ندارد؟   پاسخ: علم مطلق

مرگ فرزند به خاطر مجازات پدر؟

پرسش: بعضی وفت ها وقتی مشکل بسیار شدیدی برای افراد به وجود می آید از قبیل از دست دادن فرزند ویا از دست دادن سلامتی

تشبیهات آیه‌ی نور

پرسش: با اشاره به مبتدای ایه ۳۵ از سوره مبارکه نور  که می فرماید خداوند نور اسمانها و زمین است و بطور وضوح و اشکار

رابطه‌ی گناه و بلاهای طبیعی

اینکه هر سانحه‌ یا موهبت طبیعی به واسطه‌ی معصیت یا طاعت است فاقد هر گونه دلیل معتبر دینی است، بلکه دلیل برخلاف آن است. اینکه سانحه‌ی طبیعی از قبیل ابتلاء و آزمایش است یا از قبیل مجازات و کیفر از اسرار الهی است، و جز با علم غیب نمی توان با قاطیعت زلزله، سیل، طوفان، صاعقه یا دیگر بلایای طبیعی را با گناه مرتبط دانست. آنچه قاطعانه می توان گفت این است که حوادث طبیعی معلول علل طبیعی هستند و بشر با دانش خود می تواند بخشی از حوادث را پیش بینی کرده از بعضی آسیبهای آنها پیشگیری کند.

آیات زنان پیامبر چه دردی از ما را دوا می کند؟

آنچه به عنوان شأن نزول آیات نقل شده است، اخبار واحدی هستند که علی الاغلب فاقد اعتبار سندی بوده، بسیاری از آنها یقینا مجعول هستند. ازدواج با مطلق زنان آزاد در آیه‌ی ۵۲ سوره‌ی احزاب برای پیامبر (ص) ممنوع می شود. قرار نیست تک تک آیات رافع درد همه انسانها در همه زمانها و مکانها باشد. آیات متعددی از قرآن صرفا پاسخگوی مشکلات عصر نزول است و به طور مستقیم هیچ ارتباطی با مسائل زمانها و زمینهای دیگر ندارد.بیشک قرآن حاوی آیات هدایت فرازمانی و فرامکانی است، همان آیات برای ایمان ما کافی است. انتظار هدایت فرازمانی و فرامکانی از تک تک آیات انتظاری بی وجه و بدون دلیل است. محمد بن عبدالله (ص) به نص قرآنی انسانی همانند من و شما بوده، وجه اختصاصی او وحی الهی بوده که به ایشان می شده است. اسوه‌ی حسنه بودن پیامبر (ص) در چارچوب بشری بودن ایشان است.

حکم شرعی نمی تواند خلاف اخلاق باشد، اما کدام اخلاق؟

حکم شرعی نمی تواند خلاف اخلاق باشد. به عبارت دیگر عدم قبح اخلاقی شرط لازم جواز شرعی است، اما شرط کافی آن نیست، یعنی عدم قبح اخلاقی دلیل مشروعیت فعلی نیست. افعال فراوانی اخلاقا قبیح نیستند، اما مشروع هم نیستند. به صرف ادعای اخلاقی بودن گزاره ای نمی توان حکم به تبعیت دین نسبت به آن کرد و لازم است ایگونه داوریها بویژه اگر با احکام دینی ناسازگار است با دقت مورد تحقیق قرار داد و از اتفاقی بودن و متقن بودن مبانی آن اطمینان حاصل کرد.

فلسفه‌ی بیماریهای جانکاه و سنت خداوند

بیماری انسان ارتباط مستقیمی با صالح بودن یا ناصالح بودن او ندارد. چه بسیار انسانهای گناهکار، ناصالح و بی ایمانی که بدون ابتلا به هرگونه بیماری و با مرگی بی درد از دنیا رفته اند، و چه بسا انسانهای مومن، متقی و صالحی که مبتلا به برخی بیماری های رنج آور شده با مرگی سخت از دنیا رفته اند. مرگ راحت و عدم ابتلای بی ایمانان و ناصالحان مبتنی بر سنت «استدراج» است، خداوند با این سنت دنیای راحتی را به اینگونه افراد می دهد تا درجه درجه بر دشواری آخرت آنها بیفزاید.

شرور و عدالت الهی

پرسش: رزق خاص اگر بستگی به شرایط خاص و تلاش و کوشش و توجه خاص خداوند دارد، پس چرا در رزق عام همه یکسان بهره

دوازده طریق رحمت و بخشش الهی

پرسش: من شخصا با بیشتر آیات عذاب قرآن نمی توانم ارتباط برقرار کنم. به باور من خداوند همان خدای مهربانی است که همه بندگانش را

خدا، عقل گرائی و ایمان گرائی

در قرآن کریم هیچ برهانی بر وجود خدا اقامه نشده است. براهین آن ناظر به توحید و نفی شرک است نه اصل وجود خداوند. قرآن خداشناسی و خداجوئی را امری فطری می داند که هر انسانی آنرا به آسانی در نهاد خود می یابد: أ فی الله شک فاطر السمواات و الارض (سوره ابراهیم آیه ۱۰) آیا در خداوند خالق آسمانها و زمین شک است؟