برخی سوانح طبیعی عذاب الهی هم بوده اند. هیچ دلیل معتبری در دست نیست که هر سانحه طبیعی عذاب الهی باشد. بسیاری از سوانح طبیعی با پیشگیری علمی خسارتی ندارد. برخی نیز در آینده چنین خواهد بود. عذاب الهی غیرقابل پیشگیری است.
HMouK۱۳۹۳/۰۷/۲۴
هدف اصلی اسلام ساخته شدن جان آدمی از طریق وحدت با جانان است.ایمان به خدا منحصر به شهادتین زبانی نیست، اثری در عمل و اثری در قلب دارد. این آثار به تربیت و اخلاق آدمی منجر می شود. بخشش خداوند تنها مشمول حق الله است. اما حق الناس تا زمانی که صاحبان آن متجاوز به حقشان را نبخشند مشمول بخشش خداوند نمی شوند. تقدم حق الناس بر حق الله که از مسلمات تعالیم اسلامی است معنایش تقدم اخلاق و حقوق آدمی بر حقوق الهی از قبیل عبادات است. اگر نامسلمانی…
HMouK۱۳۹۳/۰۵/۰۱
پرسش: چند سال پيش بنيان فكري و رواني من در مورد وجود خدا كاملا در هم ريخته و در برزخ بدي دست و پا ميزنم. با همسر و فرزندانم در خارج زندگی می کنم. با همسرم در مورد بازگشت به ایران اختلاف نظر پیدا کرده ام. دايم از خدا طلب كمك ميكردم كه اگر قرار است مجبور به ماندن شوم به قلب نا آرامم آرامش بدهد. در ظلمات عجيبي بودم، روز و شبم سياه شده بود، هر چه خدا را فرياد ميزدم، كمتر مي یافتم. حال كسي را داشتم كه…
HMouK۱۳۹۲/۰۹/۰۳
مسلمانی در گرو باور به توحید است، اما جزئیات توحید همواره مورد بحث بوده است، و جمعی از عرفا و حکما تفسیری متفاوت از غالب مسلمانان در مورد تشخص خداوند ارائه کرده اند. قائلان به خدای غیرمتشخص مادامی که خود را مسلمان می دانند مسلمانند.
HMouK۱۳۹۲/۰۶/۲۴
پرسش: مفسرین و مترجمین آیه ۱۰۵ سوره توبه را این چنین ترجمه نموده اند: اي محمد ! بگو هر كاري كه ميخواهيد چه خوب و چه بد ، بكنيد ، كه بزودي خداي سبحان حقيقت عمل شما را ميبيند ، و رسول او و مؤمنين ( شهداي اعمال ) نيز ميبينند ، آنوقت پس از آنكه به عالم غيب و شهود بازگشتيد ، حقيقت عمل شما را به شما نشان ميدهد . منظور از عبارت "بزودی" در این آیه چیست؟ مگر خداوند به اعمال بندگانش علم ندارد تا بزودی اعمال…
HMouK۱۳۹۲/۰۶/۲۴
غلات مفوضه بر این باورند که خداوند کار عالم و آدم را به چهارده معصوم تفویض کرده است. به حساب بندگان رسیدن در شب قدر از جمله امور تفوض شده و بخشی از ولایت تکوینی ائمه در این رویکرد است. نص کتاب انحصار رسیدگی به پرونده‌ی آدمیان توسط خداوند است و لاغیر. در شب قدر و غیر آن حساب آدمیان توسط خداوند تقدیر و ارزیابی می شود و هیچ بشری در این امر الهی دخالتی ندارد.
HMouK۱۳۹۲/۰۶/۰۶
پرسش: یکی از انتقاداتی که از پیامبر اسلام می شود این است که پیامبر به مقدسات مشرکان بی احترامی کرده و آن ها را شکسته است. چه توضیحی برای این کار پیامبر وجود دارد؟ آیا این کار پیامبر توهین به مقدسات مشرکان نبوده؟ متاسفانه این موضوع دست آویز اسلامستیزها برای توهین به مقدسات اسلامی می شود. پاسخ: مشرکان خانه توحید را تصرف کرده و آنرا با بتهایشان پر کرده بودند. اخراج غاصبان از خانه خدا و پاکسازی آن دفاع شخصی است که اخلاقا امری ممدوح است. ثانیا زمانی که…
HMouK۱۳۹۲/۰۶/۰۶
پرسش: لطفا در مورد خدای متشخص و خدای غیر متشخص توضیح بفرمایید و اگر منبعی برای مطالعه در نظر دارید، نام ببرید. پاسخ: خدای ادیان ابراهیمی خدای متشخص است. خدای مورد بحث در برخی ادیان هندوچین و نیز در عرفان نظری مبتنی بر اصل وحدت وجود و همچنین (pantheism) خدای غیرمتشخص است. برای توصیف مفهوم نخست می توانید به جلد نخست مفاهیم قرآن جعفر سبحانی و برای آشنایی به مفهوم دوم به بحث خدا در آثار ملاصدرا و نیز کتب عرفانی از جمله فصوص الحکم ابن عربی یا تمهید…
HMouK۱۳۹۲/۰۶/۰۶
پرسش: اینکه خداوند آخر و عاقبت ما را رقم زده و نوشته و یا اینکه می داند، با اختیار منافات ندارد؟ پاسخ: علم مطلق الهی با اختیار آدمی منافاتی ندارد. علم خداوند زمان ندارد آینده و حال و گذشته به یکسان در برابرش مجسم است. اگر تصور صحیحی از علم الهی داشته باشیم و نیز اراده انسان را به عنوان جزء العلة (و نه تمام العلة) اعمال او بدانیم مشکلی در بحث اختیار آدمی نخواهد بود. موفق باشید.
HMouK۱۳۹۲/۰۵/۰۲
پرسش: بعضی وفت ها وقتی مشکل بسیار شدیدی برای افراد به وجود می آید از قبیل از دست دادن فرزند ویا از دست دادن سلامتی و ثروت و .... . عده ای می گویند که این مجازات پدر بزرگ یا پدر مادر آن فرد توسط خداوند است. می خواستم بدانم آیا همچین عدالتی وجود دارد؟ اگر وجود دارد پس این چه عدالتی است چرا باید مجازات یک فرد را فرزند یا نوادگان آن شخص بکشند. پاسخ: بلایایی از قبیل نقص در اموال و انفس برای آزمایش ماست و خود…
HMouK۱۳۹۲/۰۵/۰۲
پرسش: با اشاره به مبتدای ایه ۳۵ از سوره مبارکه نور که می فرماید خداوند نور اسمانها و زمین است و بطور وضوح و اشکار این تمثیل و تشبیه در دل و ضمیر انسان قابل مفهوم و پذیرش است -چگونه است که در بخش خبر ایه و تمثیل نور خدا به چراع و چراغدان و چراغدان به درخت زیتون و درختی که نه شرقی و نه غربی و روغنش شفاف و بدون اتش می افروزد موضوع مرحله به مرحله بسیار پیچیده و مشکل و غیر قابل تصور گردیده هرچند که…
HMouK۱۳۹۲/۰۳/۱۲
سوال من درمورد صفاتی است که از طریق براهین اثبات خدا ثابت نشدند ولی در قرآن و روایات آمده است مثلا صفت لطف که به دنبال آن وجوب نبوت بر خدا نتیجه گیری می شود و صفات دیگر مثل بینا، شنوا، ناظر، رازق، کریم، رحیم و ... ضمنا اینکه گفته می شود "هر چیزی که انجامش برای خداوند ممکن باشد برايش ضروری است" را که به عنوان اثبات صفات کمالی به خداوند مطرح می کنند چگونه می توان ثابت کرد؟ پاسخ: الف. هیچیک از صفات خداوند تعبدی نیستند و…
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۲۸
پرسش: چطور می شود به خدایی باور داشت که به واسطه‌ی پیامبر شناخته می شود و به پیامبری باور داشت که به واسطه ی همان خدا شناخته می شود؟ آیا این به نوعی دور باطل نیست؟ پاسخ: نه خدا به پیامبر شناخته می شود نه پیامبر به خدا. لذا دوری در کار نیست چه برسد به دور باطل. توضیح: خدا را با قلب یا عقلمان می شناسیم. تعالیم پیامبران الهی ارشاد به حکم عقل و تایید مشاهدات قلب است. به عبارت دیگر اصل وجود خدا را با فطرت خود…
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۲۲
اینکه هر سانحه یا موهبت طبیعی به واسطه‌ی معصیت یا طاعت است فاقد هر گونه دلیل معتبر دینی است، بلکه دلیل برخلاف آن است. اینکه سانحه‌ی طبیعی از قبیل ابتلاء و آزمایش است یا از قبیل مجازات و کیفر از اسرار الهی است، و جز با علم غیب نمی توان با قاطیعت زلزله، سیل، طوفان، صاعقه یا دیگر بلایای طبیعی را با گناه مرتبط دانست. آنچه قاطعانه می توان گفت این است که حوادث طبیعی معلول علل طبیعی هستند و بشر با دانش خود می تواند بخشی از حوادث را…
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۱۸
آنچه به عنوان شأن نزول آیات نقل شده است، اخبار واحدی هستند که علی الاغلب فاقد اعتبار سندی بوده، بسیاری از آنها یقینا مجعول هستند. ازدواج با مطلق زنان آزاد در آیه‌ی ۵۲ سوره‌ی احزاب برای پیامبر (ص) ممنوع می شود. قرار نیست تک تک آیات رافع درد همه انسانها در همه زمانها و مکانها باشد. آیات متعددی از قرآن صرفا پاسخگوی مشکلات عصر نزول است و به طور مستقیم هیچ ارتباطی با مسائل زمانها و زمینهای دیگر ندارد.بیشک قرآن حاوی آیات هدایت فرازمانی و فرامکانی است، همان آیات برای…
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۰۵
حکم شرعی نمی تواند خلاف اخلاق باشد. به عبارت دیگر عدم قبح اخلاقی شرط لازم جواز شرعی است، اما شرط کافی آن نیست، یعنی عدم قبح اخلاقی دلیل مشروعیت فعلی نیست. افعال فراوانی اخلاقا قبیح نیستند، اما مشروع هم نیستند. به صرف ادعای اخلاقی بودن گزاره ای نمی توان حکم به تبعیت دین نسبت به آن کرد و لازم است ایگونه داوریها بویژه اگر با احکام دینی ناسازگار است با دقت مورد تحقیق قرار داد و از اتفاقی بودن و متقن بودن مبانی آن اطمینان حاصل کرد.
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۰۵
پرسش: از اختصاصات شیعه نظریه ای که معروف به "بداء" یا ابداء است (تغییر غیر منتظره‌ی مشیّت الهی) آیا مورد قبول حضرت عالی می باشد؟ پاسخ: اگرچه برخی منقولات روایی در این زمینه توجیه فلسفی شده است، اما بدون چنین نظریه ای نیز منقولات مرتبط را می توان تاویل کرد و در نتیجه باور به چنین نظریه ای نیاز نیست و عدم اعتقاد به آن خللی به تشیع نمی زند. موفق باشید محسن کدیور
HMouK۱۳۹۲/۰۲/۰۵
بیماری انسان ارتباط مستقیمی با صالح بودن یا ناصالح بودن او ندارد. چه بسیار انسانهای گناهکار، ناصالح و بی ایمانی که بدون ابتلا به هرگونه بیماری و با مرگی بی درد از دنیا رفته اند، و چه بسا انسانهای مومن، متقی و صالحی که مبتلا به برخی بیماری های رنج آور شده با مرگی سخت از دنیا رفته اند. مرگ راحت و عدم ابتلای بی ایمانان و ناصالحان مبتنی بر سنت «استدراج» است، خداوند با این سنت دنیای راحتی را به اینگونه افراد می دهد تا درجه درجه بر دشواری…
HMouK۱۳۹۱/۱۰/۰۲
پرسش: رزق خاص اگر بستگی به شرایط خاص و تلاش و کوشش و توجه خاص خداوند دارد، پس چرا در رزق عام همه یکسان بهره مند نشده‌اند؟ چراکودکان ناقص به دنیا می‌آیند؟ چرا یک مادر فرزندان خود را در کودکی از دست می‌دهد؟ من آدمهایی را می‌شناسم که روزگار آن قدر سخت برایشان رقم خورده که من از خود می پرسم دلیل خلقتشان چه بوده؟ وقتی من گلی را در گلدان می کارم میدانم که نباید آب و نور و کود را از او دریغ کنم. چرا خالق بزرگتر گاهی…
HMouK۱۳۹۱/۰۹/۲۰
پرسش: من شخصا با بیشتر آیات عذاب قرآن نمی توانم ارتباط برقرار کنم. به باور من خداوند همان خدای مهربانی است که همه بندگانش را از مادر بیشتر دوست دارد و هر لحظه مشتاق آنهاست و از او غیر از خیر انتظاری نیست. چه می شود که خدا می گوید این بندگان را عذاب خواهم کرد؟ شاید بگویید این نتیجه اعمال ماست همانطور که در قرآن هم ذکر شده اما پس چرا خدا در قرآن به صراحت می گوید که من(یا ما) اینها را غذاب خواهیم کرد(فاعل خداست). به بهشت…
HMouK۱۳۹۱/۰۹/۲۰
در قرآن کریم هیچ برهانی بر وجود خدا اقامه نشده است. براهین آن ناظر به توحید و نفی شرک است نه اصل وجود خداوند. قرآن خداشناسی و خداجوئی را امری فطری می داند که هر انسانی آنرا به آسانی در نهاد خود می یابد: أ فی الله شک فاطر السمواات و الارض (سوره ابراهیم آیه 10) آیا در خداوند خالق آسمانها و زمین شک است؟
adamin۱۳۹۰/۰۶/۲۷