پرسش و پاسخ

حقوق تکثیر (کپی رایت)

در اسلام مالکیت محترم است و سلب آن دلیل می خواهد. این حقوق تنها به مومنان/ مسلمانان یا اهل کتاب تعلق ندارد و مطلق انسان از آن حیث که انسان است را شامل می شود. از آنجا که این آثار توسط اشخاص یا شرکتها تولید شده اند (و نه دولتها)، ملیت تولیدکننده دخالتی در حکم اخلاقی و دینی ندارد. خلأ قانونی در این زمینه در برخی کشورها از جمله ایران تنها باعث می شود استفاده از تولیدات دیگران بدون اجازه و بدون رعایت شرائط مولدان آنها «اشکال قانونی» نداشته باشد، اما باعث رفع «قبح اخلاقی» و «منع شرعی» نمی شود.

صیغه‌ی عقد ازدواج

زن و مردی که می خواهند ازدواج کنند خودشان هم می توانند صیغه عقد را بخوانند و لزومی ندارد عاقد روحانی یا غیر روحانی حاضر باشد. مهم این است که صیغه عقد را درست بخوانند. حتی اگر به زبان عربی مسلط نیستند، به هر زبانی که صحبت می کنند ترجمه صیغه را کامل ادا کنند کافی است.

ادعیه و زیارات مفاتیح الجنان

مطالب ملحقات مفاتیح غالبا فاقد اعتبار است. ادعیه ای که در منابع اولیه یافت نمی شود دشوار بتوان اعتبار آنها را پذیرفت. اما ادعیه و زیارات گروه اول یعنی آنها که در منابع قبل از قرن ششم یافت می شوند نیازمند تحقیق سندی هستند. غیر از لزوم تحقیق اسناد این ادعیه و زیارات اگر دعا یا زیارتی مخالفت قطعی با نصوص قرآنی داشته باشد یقینا قابل استناد به پیامبر یا ائمه نیست.

حرمت هرزه نگاری (پورنوگرافی)

هرزه نگاری بیش از همه با نگاه آدمی به مواضع زینت و نیز شرمگاه دیگران بستگی دارد. دلیل اصلی منع هرزه نگاری دلیل اخلاقی لزوم عفت و حیا است. آثار تخریبی آن بر فروپاشی خانواده ها موید است. مسئله حرمت هرزه نگاری بر اساس آیات متعدد قرآن کریم و روایات معتبر از مسلمات فقه اسلامی است.

حدیث دهر و پیروی از مُد روز!

پرسش: نظرتان راجع به حدیث «لاتسبوا الدهر فإن الدهر هو الله» چیست؟ آیا بر اساس آن نمی توان به پیروی از عرف زمانه و مد

عدمِ قبحِ اخلاقی شرطِ کافیِ مشروعیتِ فعل نیست

اگر به عنوان دین دار به قضیه بنگریم، و برای خدا و رسولش در افعال انسانی وقعی قائل باشیم در این صورت علاوه بر اخلاقی بودن و راضی بودن فاعل انسانی یک عامل دیگر هم دخیل است و آن اطمینان از رضایت خداوند یا حداقل اطمینان از عدم سخط الهی است. اخلاقی بودن یا داور دانستن عقل آدمی به حسن و قبح افعال در اموری است که یقین داشته باشیم عقل آدمی توان کشف همه ابعاد قضیه را دارد، در برخی ابواب معاملات نفس اخلاقی بودن برای مشروع بودن فعل کافی است. سبک زندگی مومنانه الزامات عملی دارد و در حداقل سه حوزه‌ی عبادات و مناسک، مناکحات، مأکولات و مشروبات یقینا نمی توان به اخلاقی بودن اکتفا کرد و اطمینان از عدم حکم الزامی دینی به فعل یا ترک آن ضروری است. به عبارت دیگر اخلاق نمی تواند جای شریعت را بگیرد. اخلاق شرط لازم هست، اما در حوزه های یادشده شرط کافی نیست.

ازدواج مسلمان و اهل کتاب

هیچ تفاوتی بین ازدواج دختر مسلمان با پسر اهل کتاب از یک سو و ازدواج دختر اهل کتاب با پسر مسلمان نیست، اگر ممنوع است هر دو ممنوع است و اگر مجاز است هر دو مجاز است. اتفاقی که بین فقهای فریقین بر علیه ازدواج مسلمه با کتابی منعقد شده زائیده نگاه خاص آنها به فرودستی زنان است، و الا انصافا دلیل معتبری بر منع در دست نیست. ازدواج مسلمان با مشرک و کافر مطلقا ممنوع است. ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب (یهودی، مسیحی) همانند ازدواج زن مسلمان با مرد اهل کتاب جائز است.این جواز تؤام با کراهت است، بویژه در جایی که ازدواج با مسلمان ممکن باشد. اولی این است که مسلمان با مسلمان ازدواج کند. فرد مسلمان موظف است بکوشد با اخلاق حسنه همسر خود را به اسلام متمایل کرده و فرزندان خود را به گونه ای تربیت کند که اسلام بیاورند.

معاینه زن توسط پزشک مرد

مراجعه به پزشک غیرمماثل مجاز است، هرچند اگر پزشک مماثل از دانش و تجربه کافی برخودار باشد اولویت دارد، بويژه در مواردی که معاینه متوقف بر لمس یا رویت اندام پوشیده است.

«سیادت» جزء ملاکهای تقدم در اسلام نیست

دلیل تفاوت سادات با غیرسادات در خمس وزکات عمدتا روایات است. تفاوتی که بین صدقات و غنیمت گذاشته می شود، بیشک بین خمس ارباح مکاسب و زکات نیست، تا یکی بر دیگری شرفی داشته باشد. اصولا کلیه مومنان نیازمند بدون توجه به نسب و حسب می باید حوائجشان با انفاق رفع شود و مطابق مسلمات تعالیم اسلامی تفاوتی بین ذریه پیامبر و دیگر مومنین نیست. در حقوق مالی نسب و حسب امتیاز محسوب نمی شود، تقدم نیز به علم و تقوی و جهاد است که هیچکدام منجر به امتیاز مالی نمی گردد و مقام اخروی دارد نه دنیوی. سیادت جزء ملاکهای تقدم در اسلام نیست.

عدم اعتبار خبر مربوط به کشتار بنی قریظه

کتاب سیره ابن اسحاق اگر چه قدیمی ترین کتاب سیره محسوب می شود، اما منقولات وی توسط برخی معاصرین متنفذ وی مورد مناقشه واقع شده، چیزی که در مورد سیره ابن اسحاق مورد اتفاق نسبی است، عدم اعتماد به نقلهای وی درباره دیگر ادیان است، وی متهم به نقل از منابع ضعیف و غیرقابل اعتماد در این حوزه است، بویژه منابع یهودی و مشخصا نقل وی درباره یهودیان بنی قریظه پرمناقشه ترین مطلب کتاب وی است. بنابراین خبر واحد ابن اسحاق در این زمینه غیر قابل اعتماد است.

طریقیت مجتهدان و موضوعیت مصرف صحیح وجوهات شرعیه

حالت مطلوب خمس و وجوهات شرعیه پرداخت آن به صندوقی است که زیر نظر نمایندگان مراجع هزینه شود و دخل و خرج آن کاملا شفاف یاشد و ثبت شود و جایی برای تشخیص و تصرف شخصی باقی نباشد. پرداخت وجوهات شرعیه و مصرف صحیح آن موضوعیت دارد، مجتهدان طریقیت دارند نه موضوعیت، از هر یک از طرق معتبر که اهداف خمس که مهمترینش رفع حوائج مستندان و مصرف فی سبیل الله است تامین شود برائت ذمه حاصل می شود

شارع بودن پیامبر (ص)

کسانی که در احکام شرعی تنها به قرآن مراجعه می کنند و خود را از سنت معتبر پیامبر (ص) بی نیاز می دانند در حقیقت شارع را منحصرا خداوند، و شریعت را منحصر در قرآن کریم می دانند و بر این اساس پیامبر(ص) را شارع نمی دانند.

حفظ نظام اوجب واجبات است

عبارت «حفظ نظام از اوجب واجبات است» حتی اگر مرحوم آیت الله خمینی بحرفیته نگفته باشد قطعا و یقینا و بدون کمترین تردیدی بیان صحیح نظر ایشان است. عبارت «حفظ نظام اوجب واجبات است» (بدون از) تفسیر من از نظر آیت الله خمینی است. کسی که معتقد است «ولایت مطلقه فقیهان‌ همان ولایتی است که از جانب خداوند به نبی‌اکرم‌ (ص) و ائمه‌ (ع) واگذارشده‌است و از اهم احکام الهی است و بر جمیع احکام الهی تقدم دارد. اختیارات حکومت محصور در چهارچوب احکام الهی نیست‌. حکومت‌ یکی از احکام اولیه است و مقدم بر تمامی احکام فرعیه حتی نماز و روزه‌و حج است‌.» معنای این قول تقدم حکومت حقه‌ی دینی و حفظ آن برکلیه واجبات شرعی است. به عبارت دیگر حکومت حقه‌ی دینی و حفظ آن اوجب تمام واجبات است و به زبان ساده تر حفظ نظام اوجب واجبات است. (بدون از)

مصحف عثمانی مورد تأیید کامل ائمه‌ی اهل بیت (ع)

مصحف عثمانی تنها مصحف جهان اسلام همان قرآنی است که به رسول خدا (ص) وحی شده و ترتیب آیات و سور به دستور رسول خدا تعیین شده است و همین مصحف مورد تایید کامل ائمه اهل بیت (ع) بویژه امام علی بن ابی طالب بوده است. روایاتی که خلاف این را افاده می کنند اخبار آحادی هستند که سندا و دلالتا فاقد اعتبارند. آنچه به نام مصحف علی در برخی روایات آمده علاوه بر متن قرآن شامل آنچه علی بن ابی طالب (ع) از پیامبر خدا (ص) به عنوان تفسیر شنیده بوده می شده است. این مصحف به زمان ما نرسیده است.

خدعه و دغل

پرسش: قاعده ای داریم تحت عنوان ” الحرب خدعه ” که به نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه نسبت می دهند . در مواردی هم

خلط امور حقیقی و اعتباری در بحث وحی

از قاعده‌ی فلسفی «هر حادثی مسبوق به ماده و مدت است» نمی توان نتیجه گرفت که وحی که امری حادث است مسبوق به ماده‌ی زبان پیامبر و جهان شناسی و فرهنگ جامعه عربی است، زیرا زبان و فرهنگ و علوم بشری اموری اعتباری هستند و نه حقیقی، و قاعده‌ی یادشده از فلسفه‌ی اولی در امور حقیقی جاری است نه امور اعتباری. تمسک به قاعده‌ی فلسفی یاد شده برای اثبات بشری بودن وحی برخاسته از «خلط امور حقیقی و اعتباری» است.

موارد دیگر

شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران»

من وقوع شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» را نه تنها انکار نمی کنم بلکه به آن شهادت هم داده ام. مناقشه‌ی من در «صحت» چنین شعاری بوده است نه در «وقوع» آن. الآن هم این شعار مقدس! تبدیل به «پیراهن عثمان» شده که با آن وقت و بی وقت تسویه حساب شخصی صورت می گیرد. شیوه‌ی مواجهه‌ی طرفداران محترم این شعار با منتقد آن معیار خوبی برای سنجش ادب، مدارا و رشدیافتگی ماست.

موازین تصرف در وجوهات شرعیه و انفال

تصرف مراجع تقلید در وجوهات شرعی بویژه بر اساس عنوان مهم «فی سبیل الله» مبتنی بر ملاکات عمومی شرعی است و عملا به «تشخیص شخصی مراجع محترم» صورت می گیرد.در وجوهات شرعیه ثبت، شفافیت و امکان نظارت مومنان با رعایت ساز و کارهای مناسب ضروری است. بطور کلی وجوهات شرعی باید در صندوقی زیر نظر نمایندگان مراجع یا حتی نمایندگان متدینان هزینه شود و متکی به تشخیص شخصی مراجع نباشد. انفال حکم اموال عمومی را دارد، و نمایندگان مردم با رعایت موازین شرعی و مصالح عمومی و شفافیت مجاز به تصرف در آن هستند. انفال در هیچ شرائطی به ملکیت شخصی کسی ولو حاکم شرع و ولی فقیه در نمی آید.

ازدواج با دختر نابالغ و کلاه شرعی

ازدواج بین دو نفر (زن و مرد عاقل بالغ) منعقد می شود. دختر نابالغ «عقلاْ» طرف ازدواج نیست، و بعد از بلوغ چاره ای جز ادامه تصمیمی که دیگران برای او گرفته اند ندارد. اینکه در گذشته فرضا چنین احکامی مجاز بوده به چه دلیل از احکام جاودانه‌ی اسلام است؟ اتکا به اخبار آحاد را در امور مهمه مجاز نمی دانم، جان، مال، آبرو و نیز ناموس زن از امور مهمه است. مفاسد ازدواج با دختر نابالغ به میزانی است که تردیدی در عدم جواز آن باقی نمی گذارد. «کلاه شرعی» را چه در مناکحات چه در تجارات مجاز نمی دانم. غرض شارع مصالح و مفاسد نفس الامریه بوده است نه رعایت صوری برخی صیغ و قوالب.«عرف عقلا» در سنجش عدالت و اخلاق و عقلانیت از مبادی استنباط است. رعایت عرف عصر نزول حجاز به عنوان حکم الله که در اجتهاد مصطلح رویه‌ی رایج است چه دلیل معتبری دارد!؟

طلب مرگ برای مخالفان و دشمن در تعقیبات نماز

در مورد لعن توصیه می شود به مصادیق قرآنی اکتفا شود. موارد لعن در روایات بسیار بحث انگیز است، و نیاز به بحث سندی دارد. روایت مورد اشاره این مضمون را دارد که امام صادق (ع) در تعقیبات نماز هشت نفر را لعن می کردند. اما سند روایت ضعیف است. لعن دیگران به استناد به این روایت قیاس است که شرعا مجاز به اجرای آن نیستیم. مناسک و عبادات را سیاسی کردن به نفع دین نیست، مبارزات سیاسی را به خارج از مساجد و خارج از زمان نماز و حج منتقل کنیم.از اسلام رحمانی چهره‌ی خشن و مرگ بار ارائه کردن وهن اسلام و جفا در حق حضرت رحمة للعالمین است.

سکس در فیلمهای هنری

نگاه کردن به بدن عریان زنان و روابط جنسی ولو در عکس و فیلم ولو به عنوان هنری باشد مجاز نیست، ملاک حرمت تحریک بالفعل فرد نیست، بحث در مفاسد نوعی اینگونه نگاه است. فیلمهایی که حاوی اینگونه صحنه ها هستند مشاهده همین صحنه ها اشکال دارند و به بقیه فیلم تسری پیدا نمی کند، هنری بودن اینگونه صحنه ها مجوز شرعی مشاهده‌ی آنها نیست.

سود بانک، سود وام و ربا

پرسشها: ۱- آیا سودی که در بانکها و موسسات مالی به مشتریان پرداخت و یا جهت وامها دریافت می گردد مصداق ربا و حرام است؟

علم غیب پیامبران و امامان

پرسش: علم غیب پیامبران و امامان در چه اندازه ای است؟ آیا پیامبر گرامی ما می دانستد که مثلا فردا چه اتفاقی قرار است برای

تقدم فکر بر ذکر

پرسش: بسیاری از بزرگان همواره برای تکامل بر دوچیز تاکید داشته اند و آن دوچیز مهم عبارتند از: فکر و ذکر. در قرآن کریم هم